ଇରାନ ଓ ଇସ୍ରାଏଲ ମଧ୍ୟରେ ଚାଲିଥିବା ଯୁଦ୍ଧର ତାତି ଏବେ ସାରା ବିଶ୍ୱକୁ ଭୋଗିବାକୁ ପଡ଼ିବ । ଇରାନର ପରମାଣୁ କେନ୍ଦ୍ରଗୁଡ଼ିକ ଉପରେ ଆମେରିକାର ଭୀଷଣ ଆକ୍ରମଣ ପରେ ଇସ୍ଲାମିକ ଗଣତନ୍ତ୍ର ହୋର୍ମୁଜ ଷ୍ଟ୍ରେଟକୁ ବନ୍ଦ କରିବାର ଧମକ ଦେଇଛି। ହୋର୍ମୁଜ ଷ୍ଟ୍ରେଟ ପାରସ୍ୟ ଉପସାଗରକୁ ଆରବ ସାଗର ଓ ଭାରତ ମହାସାଗର ସହ ସଂଯୋଗ କରେ । ଏହା ବିଶ୍ୱ ତୈଳ ବ୍ୟବସାୟର ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ମାର୍ଗ । ଏହି ଷ୍ଟ୍ରେଟ ଦେଇ ବିଶ୍ୱର ୨୦ ପ୍ରତିଶତ ତୈଳ ଓ ୨୫ ପ୍ରତିଶତ ପ୍ରାକୃତିକ ଗ୍ୟାସ ପରିବହନ ହୁଏ । ଏହି ମାର୍ଗ ଦେଇ ଭାରତ ମଧ୍ୟ ପ୍ରତିଦିନ ପ୍ରାୟ ୨୦ ଲକ୍ଷ ବ୍ୟାରେଲ ଅଶୌଧିତ ତୈଳ ଆମଦାନୀ କରେ । ଇରାନର ଏହି ଷ୍ଟ୍ରେଟ ବନ୍ଦ କରିବା ଧମକ ଭାରତ ସମେତ ଅନେକ ଦେଶରେ ଚିନ୍ତା ବଢ଼ାଇଛି। କିନ୍ତୁ ଏହି ଧମକ କ’ଣ ପ୍ରକୃତରେ ଭାରତର ଶକ୍ତି ସୁରକ୍ଷାକୁ ବିପଦରେ ପକାଇ ପାରିବ ?
ଭାରତ ନିଜ ଆବଶ୍ୟକତାର ୯୦ ପ୍ରତିଶତ ଅଶୌଧିତ ତୈଳ ଆମଦାନୀ କରେ । ଏଥିରୁ ୪୦ ପ୍ରତିଶତରୁ ଅଧିକ ମଧ୍ୟପ୍ରାଚ୍ୟ ଦେଶଗୁଡ଼ିକ ଯେପରିକି ସାଉଦି ଆରବ, ଇରାକ, ସଂଯୁକ୍ତ ଆରବ ଏମିରେଟ୍ସ ଓ କୁୱେତରୁ ଆସେ। ଏହି ସମସ୍ତ ଆମଦାନୀ ହୋର୍ମୁଜ ଷ୍ଟ୍ରେଟ ଦେଇ ଭାରତକୁ ଆସେ। ଭାରତ ପ୍ରତିଦିନ ୫୫ ଲକ୍ଷ ବ୍ୟାରେଲ ତୈଳ ଆମଦାନୀ କରେ, ଯେଉଁଥିରୁ ୧୫ ରୁ ୨୦ ଲକ୍ଷ ବ୍ୟାରେଲ ଏହି ଷ୍ଟ୍ରେଟ ଦେଇ ଆସେ । ଯଦି ଇରାନ ଏହି ଷ୍ଟ୍ରେଟକୁ ବନ୍ଦ କରେ, ତେବେ ତୈଳ ଯୋଗାଣରେ ତୁରନ୍ତ ବାଧା ସୃଷ୍ଟି ହେବ ଓ ମୂଲ୍ୟରେ ଉଛାଳ ଆସିବା ନିଶ୍ଚିତ । କିଛି ବିଶେଷଜ୍ଞଙ୍କ ଅନୁମାନ ଅନୁସାରେ, ତୈଳର ମୂଲ୍ୟ ପ୍ରତି ବ୍ୟାରେଲ ୮୦ ରୁ ୧୦୦ ଡଲାର ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପହଞ୍ଚିପାରେ ।
ସ୍ଥିତି ଅତି ଚିନ୍ତାଜନକ ନୁହେଁ
ତଥାପି, ଭାରତ ସରକାର ଓ ବିଶେଷଜ୍ଞମାନେ କହୁଛନ୍ତି ଯେ ସ୍ଥିତି ଏତେ ଚିନ୍ତାଜନକ ନୁହେଁ। କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ପେଟ୍ରୋଲିୟମ ଓ ପ୍ରାକୃତିକ ଗ୍ୟାସ ମନ୍ତ୍ରୀ ହରଦୀପ ସିଂ ପୁରୀ ଆଶ୍ୱାସନା ଦେଇଛନ୍ତି ଯେ ଭାରତ ଗତ କିଛି ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ନିଜର ତୈଳ ଯୋଗାଣରେ ବେଶ ବିବିଧତା ଆଣିଛି। ଭାରତ ଏବେ ୪୦ଟି ଦେଶରୁ ତୈଳ ଆମଦାନୀ କରୁଛି, ଯାହା ପୂର୍ବରୁ କେବଳ ୨୭ଟି ଥିଲା । ରୁଷ ଏବେ ଭାରତର ସବୁଠାରୁ ବଡ଼ ତୈଳ ଯୋଗାଣକାରୀ । ରୁଷ ନିଜର ତୈଳକୁ ସୁଏଜ କେନାଲ, କେପ ଅଫ ଗୁଡ ହୋପ କିମ୍ବା ପ୍ରଶାନ୍ତ ମହାସାଗର ମାର୍ଗ ଦେଇ ପଠାଏ । ଏହି ଯୋଗାଣ ହୋର୍ମୁଜ ଷ୍ଟ୍ରେଟ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ ନାହିଁ । ୨୦୨୫ ଜୁନରେ ଭାରତ ରୁଷରୁ ପ୍ରତିଦିନ ୨୧-୨୨ ଲକ୍ଷ ବ୍ୟାରେଲ ତୈଳ ଆମଦାନୀ କରିଛି, ଯାହା ମଧ୍ୟପ୍ରାଚ୍ୟର ମୋଟ ଆମଦାନୀକୁ ଅତିକ୍ରମ କରେ । ଏହା ବ୍ୟତୀତ, ଆମେରିକା, ବ୍ରାଜିଲ, ନାଇଜେରିଆ ଓ ଆଙ୍ଗୋଲା ପରି ଦେଶଗୁଡ଼ିକରୁ ଆମଦାନୀ ବଢ଼ାଇ ଭାରତ ଏହି ଅଭାବକୁ ପୂରଣ କରିପାରିବ, ଯଦିଓ ଏହା କିଛି ମାତ୍ରାରେ ମହଙ୍ଗା ପଡ଼ିପାରେ ।
ପ୍ରାକୃତିକ ଗ୍ୟାସ କ୍ଷେତ୍ରରେ ମଧ୍ୟ ଭାରତର ସ୍ଥିତି ମଜବୁତ । ଭାରତର ପ୍ରମୁଖ ଗ୍ୟାସ ଯୋଗାଣକାରୀ କତାର ହୋର୍ମୁଜ ଷ୍ଟ୍ରେଟ ବ୍ୟବହାର କରେ ନାହିଁ ଏବଂ ଅଷ୍ଟ୍ରେଲିଆ, ରୁଷ ଓ ଆମେରିକା ପରି ଅନ୍ୟ ସ୍ରୋତରୁ ଗ୍ୟାସ ଯୋଗାଣ ଉପରେ କୌଣସି ପ୍ରଭାବ ପଡ଼ିବ ନାହିଁ । ଭାରତ ପାଖରେ ୭୪ ଦିନର ଖର୍ଚ୍ଚ ପାଇଁ ତୈଳ ଓ ପେଟ୍ରୋଲିୟମ ଉତ୍ପାଦର ଭଣ୍ଡାର ରହିଛି, ଯେଉଁଥିରେ ୯.୫ ଦିନର ରଣନୀତିକ ଭଣ୍ଡାର ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ । ଏହା ଜରୁରୀ ସ୍ଥିତିରେ ଚାହିଦା ସମ୍ଭାଳିବା ପାଇଁ ଯଥେଷ୍ଟ ।
ଶିପିଂ ଖର୍ଚ୍ଚ ତିନିରୁ ଚାରି ଗୁଣ ହୋଇପାରେ
ତଥାପି ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜ ରହିଛି । ହୋର୍ମୁଜ ଷ୍ଟ୍ରେଟ ବନ୍ଦ ହେଲେ ଶିପିଂ ଖର୍ଚ୍ଚ ୩୦୦-୪୦୦ ପ୍ରତିଶତ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବୃଦ୍ଧି ପାଇପାରେ, କାରଣ ଜାହାଜମାନଙ୍କୁ ଆଫ୍ରିକା ମାର୍ଗ ଦେଇ ଲମ୍ବା ରାସ୍ତା ନେବାକୁ ପଡ଼ିବ । ଏହା ଆମଦାନୀ ତୈଳର ମୂଲ୍ୟ ବୃଦ୍ଧି କରିବ, ଯାହାର ପ୍ରଭାବ ଇନ୍ଧନ ମୂଲ୍ୟ ଉପରେ ପଡ଼ିବ। ଏହା ସହିତ, ମଧ୍ୟପ୍ରାଚ୍ୟରୁ ଯୋଗାଣ କମିଗଲେ ବିଶ୍ୱ ବଜାରରେ ତୈଳର ଅଭାବ ହୋଇପାରେ, ଯାହା ମୂଲ୍ୟକୁ ଆହୁରି ଅସ୍ଥିର କରିବ ।
ଇରାନ ପାଇଁ ମଧ୍ୟ ଷ୍ଟ୍ରେଟ ବନ୍ଦ କରିବା ସହଜ ନୁହେଁ। ଏହା ତା’ର ନିଜ ତୈଳ ରପ୍ତାନୀକୁ ଅଟକାଇବ, ଯାହା ତା’ର ଅର୍ଥନୀତି ପାଇଁ କ୍ଷତିକାରକ ହେବ । ଏହା ସହିତ, ଆମେରିକା ଓ ଅନ୍ୟ ପାଶ୍ଚାତ୍ୟ ନୌସେନାର ଉପସ୍ଥିତି ଏହାକୁ ଆହୁରି ଜଟିଳ କରେ । ବିଶେଷଜ୍ଞମାନେ ମନେ କରନ୍ତି ଯେ ଇରାନର ଏହି ଧମକ ରଣନୀତିକ ଚାପ ସୃଷ୍ଟି କରିବାର ଚେଷ୍ଟା, ତୁରନ୍ତ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ନୁହେଁ ।
ମୋଟାମୋଟି ଭାବେ, ଭାରତର ବିବିଧ ଯୋଗାଣ ଓ ରଣନୀତିକ ଭଣ୍ଡାର ତାକୁ ତୁରନ୍ତ ସଙ୍କଟରୁ ରକ୍ଷା କରିବାରେ ସକ୍ଷମ । କିନ୍ତୁ ଦୀର୍ଘ ସମୟ ଷ୍ଟ୍ରେଟ ବନ୍ଦ ରହିଲେ ମୂଲ୍ୟ ବୃଦ୍ଧି ଓ ଅର୍ଥନୈତିକ ଚାପ ବୃଦ୍ଧି ପାଇପାରେ । ସରକାରଙ୍କୁ ସ୍ଥିତି ଉପରେ କଡ଼ା ନଜର ରଖିବାକୁ ହେବ ଓ ବିକଳ୍ପ ମାର୍ଗଗୁଡ଼ିକୁ ଆହୁରି ମଜବୁତ କରିବାକୁ ହେବ ।
ALSO READ https://purvapaksa.com/odisha-vision-2047-what-is-in-it/
Odisha Vision 2047 – What is in it? ।। ଓଡ଼ିଶା ଭିଜନ ୨୦୪୭ – କଣ ରହିଛି ଏଥିରେ?
