Earthquake: ନେପାଳ, ଚୀନ୍ ଓ ଭାରତରେ ମଙ୍ଗଳବାର ଭୂମିକମ୍ପର ଝଟ୍କା ଅନୁଭୂତ ହୋଇଛି। ଏହା ପ୍ରଥମ ଥର ନୁହେଁ ଯେ ଜାନୁଆରୀରେ ଭୂମିକମ୍ପର ଏଭଳି ପ୍ରଭାବ ପଡ଼ିଛି। ଅତୀତର ଇତିହାସକୁ ଦେଖିଲେ ଆପଣ ଜାଣିପାରିବେ ଯେ ଜାନୁଆରୀରେ ହୋଇଥିବା ଭୂମିକମ୍ପ ଅନେକ ଦେଶରେ ବିପର୍ଯ୍ୟୟ ସୃଷ୍ଟି କରିଛି। ଜାନୁଆରୀ ଭୂମିକମ୍ପରେ ମୃତ୍ୟୁ ସଂଖ୍ୟା ଅଧିକ ରହିଛି। ଜାଣନ୍ତୁ କେଉଁ ଦେଶରେ ଜାନୁଆରୀରେ ଭୂମିକମ୍ପରେ କେତେ ଲୋକଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇଥିଲା ଏବଂ ଏହାର କାରଣ କ’ଣ?
ନେପାଳ, ଚୀନ୍ ଓ ଭାରତରେ ମଙ୍ଗଳବାର ଭୂମିକମ୍ପର ଝଟ୍କା ଅନୁଭୂତ ହୋଇଛି। ଚୀନ୍ର ତିବ୍ବତ ପ୍ରଦେଶରେ ମଙ୍ଗଳବାର ୭.୧ ତୀବ୍ରତାର ଭୂମିକମ୍ପ ଅନୁଭୂତ ହେବାଫଳରେ ୯୬ ଜଣଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ଘଟିଥିବାବେଳେ ୧୩୦ ଜଣ ଆହତ ହୋଇଛନ୍ତି। ଭାରତରେ ଭୂକମ୍ପର ପ୍ରଭାବ ସିକ୍କିମ, ଉତ୍ତରାଖଣ୍ଡ ଓ ବିହାରରେ ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଥିଲା। ସେହିପରି ନେପାଳର କାଠମାଣ୍ଡୁ, କାବ୍ରେପାଲାଞ୍ଚୋକ, ସିନ୍ଧୁପାଲାଞ୍ଚୋକ, ଧଡିଙ୍ଗ ଓ ସୋଲୁଖୁମ୍ବୁରେ ଭୂମିକମ୍ପର ଝଟ୍କା ଅନୁଭୂତ ହୋଇଛି। ଏହା ପ୍ରଥମ ଥର ନୁହେଁ ଯେ ଜାନୁଆରୀରେ ଭୂମିକମ୍ପର ଏଭଳି ପ୍ରଭାବ ପଡ଼ିଛି।
ଅତୀତର ଇତିହାସକୁ ଦେଖିଲେ ଆପଣ ଜାଣିପାରିବେ ଯେ ଜାନୁଆରୀରେ ହୋଇଥିବା ଭୂମିକମ୍ପ ଅନେକ ଦେଶରେ ବିପର୍ଯ୍ୟୟ ସୃଷ୍ଟି କରିଛି। ଜାନୁଆରୀ ଭୂମିକମ୍ପରେ ମୃତ୍ୟୁ ସଂଖ୍ୟା ଅଧିକ ରହିଛି। ଜାଣନ୍ତୁ କେଉଁ ଦେଶରେ ଜାନୁଆରୀରେ ଭୂମିକମ୍ପରେ କେତେ ଲୋକଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇଥିଲା ଏବଂ ଏହାର କାରଣ କ’ଣ?
୨୩ ଜାନୁଆରୀ, ୧୫୫୬: ଶାନସି ଭୂମିକମ୍ପ ଚୀନ୍
୨୩ ଜାନୁଆରୀ ୨୩, ୧୫୫୬ ହେଉଛି ସେହିଦିନ ଯେତେବେଳେ ଚୀନରେ ଭୂମିକମ୍ପ ହୋଇଥିଲା ଯେଉଁଥିରେ ୮ ନିୟୁତରୁ ଅଧିକ ଲୋକ ପ୍ରାଣ ହରାଇଥିଲେ। ଏହି ଭୂମିକମ୍ପର ତୀବ୍ରତା ଥିଲା ୮। ଏହା ଏତେ ବିପର୍ଯ୍ୟୟ ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲା ଯେ ଲୋକମାନେ ଦୀର୍ଘଦିନ ଧରି ଏହାର ପ୍ରଭାବରୁ ବାହାରି ପାରିନଥିଲେ। ଘର ଓ କୋଠା ଭୁଶୁଡ଼ି ପଡ଼ିଥିଲା। ଲକ୍ଷ ଲକ୍ଷ ଲୋକ ଆହତ ହୋଇଥିଲେ। ମୃତ୍ୟୁର ପରିସଂଖ୍ୟାନରୁ ଏହାର ବ୍ୟାପକତା ବୁଝି ହେବ। ଚୀନ୍ର ଏହି ସବୁଠାରୁ ବିନାଶକାରୀ ଭୂମିକମ୍ପକୁ ଜିଆଜିଙ୍ଗ ଭୂମିକମ୍ପ ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଏ। ଏହା ମିଙ୍ଗ ରାଜବଂଶର ଜିଆଜିଙ୍ଗ ସମ୍ରାଟଙ୍କ ଶାସନ କାଳରେ ଆସିଥିଲା। ଗଣମାଧ୍ୟମ ରିପୋର୍ଟରେ ଦାବି କରାଯାଇଛି ଯେ ଭୂମିରେ ଫାଟ ଯୋଗୁଁ ବନ୍ୟା ଆସିଥିଲା ଏବଂ କୋଠା ଏବଂ କାନ୍ଥ ଭୁଶୁଡ଼ି ପଡ଼ିଥିଲା।
୧୫ ଜାନୁଆରୀ ୧୯୩୪: ନେପାଳ ଓ ଭାରତରେ ବିପର୍ଯ୍ୟୟ
୧୫ ଜାନୁଆରୀ, ୧୯୩୪ରେ ଭାରତର ନେପାଳ ଓ ବିହାରରେ ଭୂମିକମ୍ପ ହୋଇଥିଲା। ପରିସ୍ଥିତି କେମିତି ହୋଇଥିଲା ତାହା ଏହାର ତୀବ୍ରତାରୁ ବୁଝିହେବ। ରିକ୍ଟର ସ୍କେଲରେ ଭୂମିକମ୍ପର ତୀବ୍ରତା ୮ ଥିଲା। ଏହି ଭୂମିକମ୍ପରେ ନେପାଳରେ ୮,୫୦୦ରୁ ଅଧିକ ଲୋକ ପ୍ରାଣ ହରାଇଥିବାବେଳେ ବିହାରରେ ୭,୨୫୩ ଜଣ ପ୍ରାଣ ହରାଇଛନ୍ତି। ପାଟନା, ମୁଜାଫରପୁର ଓ ଦରଭଙ୍ଗାରେ ସର୍ବାଧିକ କ୍ଷୟକ୍ଷତି ହୋଇଥିଲା।
୧୭ ଜାନୁଆରୀ ୧୯୯୫: କୋବେ ଭୂମିକମ୍ପ ଜାପାନ
୧୯୯୫ମସିହାରେ ଜାପାନର କୋବେଠାରେ ହୋଇଥିବା ଭୂମିକମ୍ପରେ ବ୍ୟାପକ କ୍ଷୟକ୍ଷତି ହୋଇଥିଲା। ଏହି ଭୂମିକମ୍ପରେ ୬,୪୩୪ ଜଣଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇଥିଲା। ହଜାର ହଜାର ଘର ଓ କୋଠା ଭୁଶୁଡ଼ି ପଡ଼ିଥିଲା। କେବଳ କ୍ଷୟକ୍ଷତି ନୁହେଁ, ଜାପାନର ଅର୍ଥନୀତି ମଧ୍ୟ ଏହି ଭୂମିକମ୍ପଦ୍ୱାରା ଗୁରୁତରଭାବେ ପ୍ରଭାବିତ ହୋଇଥିଲା। ଜାପାନରେ ରିକ୍ଟର ସ୍କେଲରେ ୬.୯ ତୀବ୍ରତାର ଭୂମିକମ୍ପ ଅନୁଭୂତ ହୋଇଥିଲା। ଏପରି କାହିଁକି ଘଟିଲା ତାହାର ଉତ୍ତର ଖୋଜିବା ପାଇଁ ମଧ୍ୟ ତଦନ୍ତ କରାଯାଇଥିଲା। ଯାଞ୍ଚ ସମୟରେ କୋଠାଗୁଡ଼ିକର ନିରାପତ୍ତା ଏବଂ ଅଗ୍ନି ନିରାପତ୍ତା ବ୍ୟବସ୍ଥା ଉପରେ ମଧ୍ୟ ଅଧ୍ୟୟନ କରାଯାଇଥିଲା। ତଦନ୍ତର ଫଳାଫଳକୁ ଆଧାର କରି ଆବଶ୍ୟକ ପଦକ୍ଷେପ ନିଆଯିବ ବୋଲି କୁହାଯାଇଥିଲା।
୨୬ ଜାନୁଆରୀ, ୨୦୦୧: ଗୁଜରାଟରେ ଭୂମିକମ୍ପରେ ୨୦ ହଜାରରୁ ଅଧିକ ଲୋକ ପ୍ରାଣ ହରାଇଥିଲେ
୨୦୦୧ ମସିହା ଜାନୁଆରୀ ୨୬ ତାରିଖରେ ଯେତେବେଳେ ସମଗ୍ର ଦେଶ ସାଧାରଣତନ୍ତ୍ର ଦିବସ ପାଳନ କରୁଥିଲା ସେତେବେଳେ ଗୁଜରାଟର ଭୁଜ ଭୂମିକମ୍ପର ବିପର୍ଯ୍ୟୟ ସହ ସଂଘର୍ଷ କରୁଥିଲା। ରିକ୍ଟର ସ୍କେଲରେ ୭.୭ ରିକ୍ଟର ସ୍କେଲରେ ହୋଇଥିବା ଭୂମିକମ୍ପରେ ୨୦ ହଜାରରୁ ଅଧିକ ଲୋକ ପ୍ରାଣ ହରାଇଥିଲେ। ୪ ଲକ୍ଷରୁ ଅଧିକ ଘର ନଷ୍ଟ ହୋଇଥିଲା। ସମୁଦାୟ ୧.୬୭ ଲକ୍ଷ ଲୋକ ଆହତ ହୋଇଥିଲେ। ଯଦିଓ ସେହି ଭୂମିକମ୍ପ ଗୁଜରାଟରେ ହୋଇଥିଲା, ତଥାପି ଏହାର ତୀବ୍ରତା ସମଗ୍ର ଦେଶକୁ ଭୟଭୀତ କରିଥିଲା।
୧୨ ଜାନୁଆରୀ, ୨୦୧୦: ହାଇତି ଭୂମିକମ୍ପରେ ୨,୦୦,୦୦୦ ଲୋକଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ
୨୦୧୦ ମସିହା ଜାନୁଆରୀ ୧୨ ତାରିଖରେ କ୍ୟାରିବିଆନ୍ ଦେଶ ହାଇତିରେ ଭୂମିକମ୍ପ ହୋଇଥିଲା। ୭ ରିକ୍ଟର ସ୍କେଲରେ ହୋଇଥିବା ଭୂମିକମ୍ପରେ ଏତେ କ୍ଷୟକ୍ଷତି ହୋଇଥିଲା ଯେ ପାଖାପାଖି ୨ ଲକ୍ଷ ଲୋକ ପ୍ରାଣ ହରାଇଥିଲେ। ଏଥିରେ ୩ ଲକ୍ଷ ଲୋକ ଆହତ ହୋଇଥିବାବେଳେ ଦେଢ଼ ଲକ୍ଷ ଲୋକ ବାସହୀନ ହୋଇଥିଲେ। ହାଇତି ଭୂମିକମ୍ପ ଏହି ଶତାବ୍ଦୀର ସବୁଠାରୁ ବିନାଶକାରୀ ଭୂମିକମ୍ପ ଥିଲା।
ଏହି ଭୂମିକମ୍ପରେ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଭବନ, ନ୍ୟାସନାଲ ଆସେମ୍ବ୍ଲି ବିଲ୍ଡିଂ, ପୋର୍ଟ-ଓ-ପ୍ରିନ୍ସ କ୍ୟାଥେଡ୍ରାଲ ଏବଂ ମୁଖ୍ୟ କାରାଗାର କ୍ଷତିଗ୍ରସ୍ତ ହୋଇଥିଲା। ଅନେକ ଦେଶକୁ ମାନବିକ ସହାୟତା ନିବେଦନ କରାଯାଇଥିଲା ଏବଂ ହୋପ୍ ଫର୍ ହାଇତି ନାମକ ଏକ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ମାଧ୍ୟମରେ ୫୮ ନିୟୁତ ଡଲାର ସଂଗ୍ରହ କରାଯାଇଥିଲା। ଯାହାକୁ ଭୂମିକମ୍ପ ପୀଡିତଙ୍କୁ ସାହାଯ୍ୟ କରିବା ପାଇଁ ବ୍ୟବହୃତ ହୋଇଥିଲା।
ଜାନୁଆରୀ ସହ ଭୂମିକମ୍ପର ସମ୍ପର୍କ କ‘ଣ?
ଜାନୁଆରୀରେ ହୋଇଥିବା ଭୂମିକମ୍ପର କ୍ଷୟକ୍ଷତିକୁ ଦେଖିଲେ ପ୍ରଶ୍ନ ଉଠୁଛି, ପ୍ରକୃତରେ ଜାନୁଆରୀରୁ ଭୂମିକମ୍ପର ସଂଯୋଗ ରହିଛି କି? ଏହାର ଉତ୍ତର ହେଉଛି, ଜାନୁଆରୀ ସହିତ ଭୂମିକମ୍ପର ସିଧାସଳଖ ସମ୍ପର୍କ ନାହିଁ କାରଣ ଏହା ପୃଥିବୀର ପ୍ଲେଟ୍ଗୁଡ଼ିକର କମ୍ପନ ଏବଂ ଚାପ କାରଣରୁ ଆସିଥାଏ। ତେବେ ଏହା ମଧ୍ୟ ବିଶ୍ୱାସ କରାଯାଏ ଯେ ଯେଉଁ ଅଞ୍ଚଳରେ ଅଧିକ ଥଣ୍ଡା ଥାଏ ସେଠାରେ ତୁଷାରପାତ ଏବଂ ଅଧିକ ଥଣ୍ଡା ହେତୁ ଫଲ୍ଟ ଲାଇନ ଉପରେ ଅଧିକ ଚାପ ପଡ଼ିଥାଏ। ବରଫ ତରଳିଲେ ଭୂକମ୍ପ ଜନିତ ଗତିବିଧି ହୋଇପାରେ। ଏହାକୁ ଋତୁକାଳୀନ ଚାପ ଚକ୍ର ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଏ।
ଇଣ୍ଟରପୋଲ୍ ଭଳି ଭାରତରେ ଆରମ୍ଭ ହେଲା ‘ଭାରତପୋଲ୍’, ଜାଣନ୍ତୁ କ’ଣ ପାଇଁ ଏହା ଜରୁରୀ
