ଶେଖ ହାସିନାଙ୍କୁ ବାଂଲାଦେଶରେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ପଦରୁ ହଟିବାର ଏକ ବର୍ଷରୁ ଅଧିକ ସମୟ ହୋଇଗଲାଣି । ସେତେବେଳେ ହାସିନା ହେଲିକପ୍ଟର ଯୋଗେ ଭାରତକୁ ପଳାଇ ଆସିଥିଲେ। ସେବେଠାରୁ ସେ ଭାରତରେ ରହୁଛନ୍ତି। ଯେତେବେଳେ ହାସିନା ବାଂଲାଦେଶ ଛାଡ଼ିବାକୁ ବାଧ୍ୟ ହୋଇଥିଲେ, ସେ ଅଭିଯୋଗ କରିଥିଲେ ଯେ ତାଙ୍କ ଦେଶରେ ହୋଇଥିବା ବିଦ୍ରୋହ ପଛରେ ଆମେରିକାର ହାତ ଥିଲା ଏବଂ ଏହା ଏହି କାରଣରୁ ହୋଇଥିଲା ଯେ ଆମେରିକା ତାଙ୍କ ଏକ ଦ୍ୱୀପରେ ସାମରିକ ଅଡ୍ଡା ନିର୍ମାଣ ପାଇଁ ଦାବି କରୁଥିଲା, ଯାହାକୁ ସେ ଦେଇନଥିଲେ। ଏହାର ପରିଣାମରେ ତାଙ୍କୁ ପଦରୁ ହଟାଯାଇଥିଲା। ଏବେ ଏହି ଦ୍ୱୀପକୁ ଆସିବା ଉପରେ ନିଷେଧାଜ୍ଞା ଲାଗୁ ହୋଇଛି। ଏବେ ଖବର ଆସୁଛି ଯେ ବାଂଲାଦେଶର ବର୍ତ୍ତମାନର ଅନ୍ତରୀଣ ସରକାର ଏହାକୁ ଆମେରିକାକୁ ଦେବାକୁ ଯାଉଛନ୍ତି। ଏହି ଅନ୍ତରୀଣ ସରକାରର ମୁଖ୍ୟ ମୋହାମ୍ମଦ ୟୁନୁସ।
ଏହି ଦ୍ୱୀପ ପାଇଁ ହାସିନା ହୋଇଥିଲେ ଗାଦିଚ୍ୟୁତ
ଏହି ଦ୍ୱୀପର ନାମ ସେଣ୍ଟ ମାର୍ଟିନ ଦ୍ୱୀପ, ଯାହାକୁ ବଙ୍ଗଳୀରେ ‘ନାରିକେଲ ଜିଞ୍ଜିରା’ ବା ‘ଦାରୁଚିନି ଦ୍ୱୀପ’ ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଏ। ଏହା ବାଂଲାଦେଶର ଏକ ଛୋଟ ପ୍ରବାଳ ଦ୍ୱୀପ ଯାହା ବଙ୍ଗୋପସାଗରର ଉତ୍ତର-ପୂର୍ବ ଭାଗରେ ଅବସ୍ଥିତ। ଏହି ଦ୍ୱୀପ ମ୍ୟାନମାରର ସୀମା ନିକଟବର୍ତ୍ତୀ। ଏହାର କ୍ଷେତ୍ରଫଳ ମାତ୍ର ୩ ବର୍ଗ କିଲୋମିଟର। ଏହାର ଭୌଗୋଳିକ ସ୍ଥିତି ଏହାକୁ ଏକ ବିଶେଷ ରଣନୀତିକ ମହତ୍ତ୍ୱ ପ୍ରଦାନ କରେ।
ପୂର୍ବତନ ବାଂଲାଦେଶୀ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଶେଖ ହାସିନା ଅନେକ ଥର ଦାବି କରିଛନ୍ତି ଯେ ଆମେରିକା ଏହି ଦ୍ୱୀପରେ ସାମରିକ ଅଡ୍ଡା ନିର୍ମାଣ ପାଇଁ ଦାବି କରୁଥିଲା। ଯେତେବେଳେ ସେ ଏହାର ଅନୁମତି ଦେଇନଥିଲେ, ତାଙ୍କୁ ରାସ୍ତାରୁ ହଟାଯାଇଥିଲା। ଶେଖ ହାସିନା ପଦରୁ ହଟିବା ପରେ ଅନେକ ଥର ଦାବି କରିଛନ୍ତି ଯେ ସେ ସେଣ୍ଟ ମାର୍ଟିନ ଦ୍ୱୀପ ଆମେରିକାକୁ ଦେବାକୁ ମନା କରିଥିଲେ, ଏହା ହିଁ ତାଙ୍କ ପଦଚ୍ୟୁତିର କାରଣ।
ହଜାର ବର୍ଷରୁ ଅଧିକ ପୁରୁଣା ଏହି ଦ୍ୱୀପ
ସେଣ୍ଟ ମାର୍ଟିନ ଦ୍ୱୀପର ଇତିହାସ ହଜାର ବର୍ଷରୁ ଅଧିକ ପୁରୁଣା। ଏହା ୫୦୦୦ ବର୍ଷରୁ ଅଧିକ ପୁରୁଣା ଏବଂ ଏହା ପୂର୍ବରୁ ଟେକନାଫ ଉପଦ୍ୱୀପର ଏକ ଅଂଶ ଥିଲା। ସମୁଦ୍ରର ଜଳସ୍ତର ବୃଦ୍ଧି ହେବା କାରଣରୁ ଏହା ଅଲଗା ହୋଇଯାଇଥିଲା। ଅଷ୍ଟାଦଶ ଶତାବ୍ଦୀରେ ଆରବ ବ୍ୟାପାରୀମାନେ ଏଠାରେ ବସତି ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ, ଯେଉଁମାନେ ଏହାକୁ ‘ଜଜୀରା’ ନାମ ଦେଇଥିଲେ। ବ୍ରିଟିଶ ଶାସନ ସମୟରେ ୧୯୦୦ ମସିହାରେ ଏହାକୁ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ କରାଯାଇଥିଲା। ଏହାର ନାମ ଡେପୁଟୀ କମିଶନର ମାର୍ଟିନଙ୍କ ନାମରେ ରଖାଯାଇଥିଲା।
ଏହି ଦ୍ୱୀପକୁ ନେଇ ବାଂଲାଦେଶ ଓ ମ୍ୟାନମାର ମଧ୍ୟରେ ବିବାଦ
୧୯୪୭ରେ ବ୍ରିଟିଶ ଭାରତକୁ ସ୍ୱାଧୀନତା ଦେଇଥିଲେ ଏବଂ ଦେଶର ବିଭାଜନ କରିଥିଲେ ।ବିଭାଜନ ପରେ ଏହା ପାକିସ୍ତାନର ଅଂଶ ହୋଇଥିଲା। ୧୯୭୧ ମୁକ୍ତି ସଂଗ୍ରାମ ପରେ ଏହି ଦ୍ୱୀପ ବାଂଲାଦେଶରେ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ହୋଇଥିଲା। ୧୯୭୪ରେ ବାଂଲାଦେଶ ଓ ମ୍ୟାନମାର ମଧ୍ୟରେ ଏକ ଚୁକ୍ତି ହୋଇଥିଲା, ଯେଉଁଥିରେ ଏହାକୁ ବାଂଲାଦେଶୀ ଅଞ୍ଚଳ ବୋଲି ଗ୍ରହଣ କରାଯାଇଥିଲା। ତଥାପି, ଏହାକୁ ନେଇ ମ୍ୟାନମାର ଓ ବାଂଲାଦେଶ ମଧ୍ୟରେ ତିକ୍ତତା ରହିଆସିଛି। ଯଦିଓ ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ସାମୁଦ୍ରିକ ଆଇନ ନ୍ୟାୟାଧିକରଣ (ITLOS) ଏହା ବାଂଲାଦେଶର ଅଂଶ ବୋଲି ନିଷ୍ପତ୍ତି ଦେଇସାରିଛି।
ପର୍ଯ୍ୟଟକଙ୍କ ପସନ୍ଦ ଏହି ଦ୍ୱୀପ
ଏହି ଦ୍ୱୀପରେ ସାମୁଦ୍ରିକ କଚ୍ଛପ ବହୁତ ରହନ୍ତି। ଏମାନେ ଏଠାରେ ପ୍ରଜନନ କରନ୍ତି। ଏହା ଏକ ପ୍ରବାଳ ଦ୍ୱୀପ। ଏଠାରେ ୧୫୩ ପ୍ରକାରର ସାମୁଦ୍ରିକ ଶୈବାଳ, ୬୬ ପ୍ରକାରର ପ୍ରବାଳ, ୨୪୦ ପ୍ରକାରର ମାଛ, ୧୨୦ ପ୍ରକାରର ପକ୍ଷୀ ଏବଂ ୨୯ ପ୍ରକାରର ସରୀସୃପ ମିଳନ୍ତି। ୨୦୨୨ରେ ଏହାକୁ ସାମୁଦ୍ରିକ ସଂରକ୍ଷିତ ଅଞ୍ଚଳ ଘୋଷଣା କରାଯାଇଥିଲା। ଏଠାରେ ପ୍ରାୟ ୫୦୦୦-୬୦୦୦ ମତ୍ସ୍ୟଜୀବୀ ପରିବାର ରହନ୍ତି। ଏହା ମୁଖ୍ୟତଃ ଏକ ପର୍ଯ୍ୟଟନ ଦ୍ୱୀପ। ଅକ୍ଟୋବରରୁ ଏପ୍ରିଲ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଏଠାରେ ପ୍ରତିଦିନ ପ୍ରାୟ ୧୦,୦୦୦ ପର୍ଯ୍ୟଟକ ଆସନ୍ତି।
ହାସିନାଙ୍କ ଦାବି ଥିଲା ଯେ ଆମେରିକା ଏଠାରେ ସାମରିକ ଅଡ୍ଡା ନିର୍ମାଣ କରିବାକୁ ଚାହୁଁଛି
ଶେଖ ହାସିନା ଅନେକ ଅବସରରେ ଦାବି କରିଛନ୍ତି ଯେ ଆମେରିକା ସେଣ୍ଟ ମାର୍ଟିନ ଦ୍ୱୀପରେ ସାମରିକ ଅଡ୍ଡା ନିର୍ମାଣ କରିବାକୁ ଚାହୁଁଛି ଯାହା ଦ୍ୱାରା ସେ ବଙ୍ଗୋପସାଗର ଉପରେ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ରଖିପାରିବ। ଜୁନ ୨୦୨୩ରେ ସେ କହିଥିଲେ ଯେ ଯଦି ସେ ଏହି ଦ୍ୱୀପ ଇଜାରା ଦେଇଥାନ୍ତେ, ତେବେ ସେ କ୍ଷମତାରେ ରହିପାରିଥାନ୍ତେ, କିନ୍ତୁ ସେ ଦେଶର ସମ୍ପତ୍ତି ବିକ୍ରି କରିବାକୁ ମନା କରିଦେଇଥିଲେ। ଯଦିଓ ଆମେରିକା ଏହି ଦାବିଗୁଡ଼ିକର ଖଣ୍ଡନ କରିଛି। କିନ୍ତୁ ଏହି ଦ୍ୱୀପର ଭୂ-ରାଜନୈତିକ ମହତ୍ତ୍ୱ ହେତୁ ସନ୍ଦେହ ରହିଛି।
ଏହାର ସ୍ଥିତି ହେତୁ ସେଣ୍ଟ ମାର୍ଟିନ ଦ୍ୱୀପ ରଣନୀତିକ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ବେଶ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ହୋଇପଡ଼ିଛି। ଆମେରିକା ଏଠାରେ ସାମରିକ ଅଡ୍ଡା ନିର୍ମାଣ କରିବାକୁ ଚାହୁଁଛି, ଯାହା ଦ୍ୱାରା ସେ ଚୀନ ଉପରେ ନଜର ରଖିପାରିବ ଏବଂ ବଙ୍ଗୋପସାଗର ଉପରେ ମଧ୍ୟ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ରଖିପାରିବ।
ଏହାର ସ୍ଥିତି କାହିଁକି ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ?
ଏହି ଦ୍ୱୀପ ମ୍ୟାନମାରର ସୀମା ନିକଟବର୍ତ୍ତୀ, ଯେଉଁଠାରେ ରୋହିଙ୍ଗୀୟା ସଙ୍କଟ ରହିଛି। ଚୀନର ବେଲ୍ଟ ଆଣ୍ଡ ରୋଡ ଇନିସିଏଟିଭ (BRI) ହେତୁ ମଧ୍ୟ ଏହାର ପ୍ରଭାବ ବଢ଼ିବ। ଏହି କାରଣରୁ ଆମେରିକା ଇଣ୍ଡୋ-ପ୍ୟାସିଫିକ ରଣନୀତିରେ ଚୀନକୁ ରୋକିବା ପାଇଁ ଏଠାରେ ଅଡ୍ଡା ଚାହୁଁଛି।
ଏହି ଦ୍ୱୀପ ଭାରତ ପାଇଁ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ କାରଣ ବାଂଲାଦେଶ ତିନି ଦିଗରୁ ଭାରତ ଦ୍ୱାରା ଘେରି ହୋଇ ରହିଛି । ଯଦି ଆମେରିକା ଏଠାରେ ଅଡ୍ଡା ନିର୍ମାଣ କରେ, ତେବେ ଏହା ମାଲାକ୍କା ଷ୍ଟ୍ରେଟ୍ ଉପରେ ମଧ୍ୟ ନଜର ରଖିପାରିବ, ଯେଉଁଠାରୁ ଚୀନର ୮୦% ଶକ୍ତି ଆମଦାନୀ ହୁଏ। ଭାରତର ପୂର୍ବ ଅଞ୍ଚଳରେ ଅସ୍ଥିରତା ବଢ଼ିପାରେ, ଯାହା ଉତ୍ତର-ପୂର୍ବ ରାଜ୍ୟମାନଙ୍କ ଉପରେ ସିଧାସଳଖ ପ୍ରଭାବ ପକାଇବ।
ୟୁନୁସ କ’ଣ ଏହାକୁ ଆମେରିକାକୁ ଦେବାକୁ ଯାଉଛନ୍ତି?
୧୨ ଅଗଷ୍ଟ ୨୦୨୫ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସେଣ୍ଟ ମାର୍ଟିନ ଦ୍ୱୀପ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ରୂପେ ବାଂଲାଦେଶର ଅଂଶ। ଏଠାରେ କୌଣସି ଆମେରିକୀୟ ଅଡ୍ଡା ନିର୍ମିତ ହୋଇନାହିଁ। କୌଣସି ଆଧିକାରିକ ହସ୍ତାନ୍ତର ମଧ୍ୟ ହୋଇନାହିଁ। ଶେଖ ହାସିନାଙ୍କ ଇସ୍ତଫା ପରେ ମୋହାମ୍ମଦ ୟୁନୁସଙ୍କ ଅନ୍ତରୀଣ ସରକାର କ୍ଷମତାରେ ଅଛି। ସାମ୍ପ୍ରତିକ ରିପୋର୍ଟରେ ଦାବି କରାଯାଉଛି ଯେ ୟୁନୁସ ଟ୍ରମ୍ପ ପ୍ରଶାସନକୁ ଖୁସି କରିବା ପାଇଁ ଚଟଗ୍ରାମ ବନ୍ଦର, ମ୍ୟାନମାରର ରାଖାଇନ ରାଜ୍ୟ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ କରିଡର ଏବଂ ସେଣ୍ଟ ମାର୍ଟିନ ଦ୍ଢ଼ୀପ ଆମେରିକାକୁ ହସ୍ତାନ୍ତର କରିପାରନ୍ତି। ତେବେ ଏହା ଅନୁମାନ ମାତ୍ର।
ଏବେ ଏହି ଦ୍ୱୀପକୁ ଆସିବା ଉପରେ ନିଷେଧାଜ୍ଞା ଲାଗୁ ହୋଇଛି। ଏହାର କାରଣ ମ୍ୟାନମାର ସହିତ ସୀମା ତିକ୍ତତା ବୋଲି କୁହାଯାଉଛି। କିଛି ରିପୋର୍ଟରେ କୁହାଯାଇଛି ଯେ ୟୁନୁସ ସରକାର ଏକ ମାଷ୍ଟର ପ୍ଲାନ ଅଧୀନରେ ନିଷେଧାଜ୍ଞା ଲଗାଇ ନିବାସୀମାନଙ୍କୁ ହଟାଇବାକୁ ଚାହୁଁଛନ୍ତି ଯାହା ଦ୍ୱାରା ଆମେରିକୀୟ ଅଡ୍ଡା ନିର୍ମାଣ ହୋଇପାରିବ।
ବାଂଲାଦେଶରେ କେତେ ଦ୍ୱୀପ ଅଛି ?
ଗୋଟିଏ ସ୍ରୋତ ଅନୁସାରେ, ବାଂଲାଦେଶରେ ପ୍ରାୟ ୭୦୦ରୁ ୧୦୦୦ ଦ୍ୱୀପ ଅଛି। ଅନ୍ୟ ଏକ ସ୍ରୋତ ଦାବି କରେ ଯେ ଏହି ସଂଖ୍ୟା ୬୦୦୦ରୁ ୭୦୦୦ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ହୋଇପାରେ, ଯେଉଁଥିରୁ ଅଧିକାଂଶ ଛୋଟ ଏବଂ ଅସ୍ଥାୟୀ, ଯାହା କେବଳ ନିମ୍ନ ଜୁଆର ସମୟରେ ଦୃଶ୍ୟମାନ ହୁଏ। ବିଶ୍ୱ ଜନସଂଖ୍ୟା ସମୀକ୍ଷାରେ ବାଂଲାଦେଶ ପାଇଁ କେବଳ ୨୩ଟି ଦ୍ୱୀପର ଉଲ୍ଲେଖ ଅଛି, କିନ୍ତୁ ଏହା ସମ୍ଭବତଃ ଏହାର ପ୍ରମୁଖ ଦ୍ୱୀପଗୁଡ଼ିକ।
ଏହା କୁହାଯାଇପାରେ ଯେ ବାଂଲାଦେଶରେ ୭୦୦ରୁ ୧୦୦୦ ସ୍ଥାୟୀ ଏବଂ ଅସ୍ଥାୟୀ ଦ୍ୱୀପ ଅଛି, ଯେଉଁଗୁଡ଼ିକ ଗଙ୍ଗା ଡେଲଟା ଏବଂ ବଙ୍ଗୋପସାଗରରେ ବିଛାଡ଼ି ହୋଇ ରହିଛି। ଭୋଲା ହେଉଛି ବାଂଲାଦେଶର ସବୁଠାରୁ ବଡ଼ ଦ୍ୱୀପ, ଯାହାର କ୍ଷେତ୍ରଫଳ ପ୍ରାୟ ୩୪୦୨ ବର୍ଗ କିଲୋମିଟର। ଏହାର ଜନସଂଖ୍ୟା ପ୍ରାୟ ୧୭ ଲକ୍ଷ। ସେଣ୍ଟ ମାର୍ଟିନ ଦ୍ୱୀପରେ ପ୍ରାୟ ୬୦୦୦ ମତ୍ସ୍ୟଜୀବୀଙ୍କ ଜନସଂଖ୍ୟା ଅଛି। ନିଜୁମ ଦ୍ୱୀପର ଜନସଂଖ୍ୟା ପ୍ରାୟ ୮୦୦୦। ହଟିଆ ଦ୍ୱୀପ ମଧ୍ୟ ଜନବସତିଯୁକ୍ତ। ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ପ୍ରମୁଖ ଜନବସତିଯୁକ୍ତ ଦ୍ୱୀପଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରେ ସାଣ୍ଡୱିପ, ମାଣପୁରା ଏବଂ ମହେଶଖାଲୀ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ।
ALSO READ https://purvapaksa.com/north-korea-will-get-a-new-ruler/
