One Nation One Election: କେନ୍ଦ୍ର କ୍ୟାବିନେଟ୍ ‘ଏକ ଦେଶ, ଏକ ନିର୍ବାଚନ’ ବିଲ୍କୁ ଅନୁମୋଦନ କରିଛି। ସେପ୍ଟେମ୍ବର ମାସରେ କୋବିନ୍ଦ କମିଟି ଏହି ରିପୋର୍ଟକୁ ଅନୁମୋଦନ କରିଥିଲା, ଯେଉଁଥିରେ କୁହାଯାଇଥିଲା ଯେ ଏକକାଳୀନ ନିର୍ବାଚନର ସୁପାରିସକୁ ଦୁଇଟି ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରାଯିବ। ପ୍ରଥମ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ଲୋକସଭା ଓ ବିଧାନସଭା ନିର୍ବାଚନ ହେବାକୁ ଥିବା ବେଳେ ଦ୍ୱିତୀୟ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ସ୍ଥାନୀୟ ନିର୍ବାଚନ ହେବ।
ଦେଶରେ କେବେ ଏକକାଳୀନ ନିର୍ବାଚନ ହୋଇଥିଲା
| ବର୍ଷ | ଲୋକସଭା ନିର୍ବାଚନ | ବିଧାନସଭା ନିର୍ବାଚନ |
| ୧୯୫୧ | ଅକ୍ଟୋବର-ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୧୯୫୨ | ଆସାମ, ବିହାର, ଦିଲ୍ଲୀ, ହିମାଚଳ ପ୍ରଦେଶ, ମଧ୍ୟପ୍ରେଦଶ, ଓଡ଼ିଶା, ପଞ୍ଜାବ, ରାଜସ୍ଥାନ, ଉତ୍ତର ପ୍ରଦେଶ, ପଶ୍ଚିମ ବଙ୍ଗ |
| ୧୯୫୭ | ଫେବୃୟାରୀ-ଜୁନ୍
୧୯୫୭ |
ଆନ୍ଧ୍ର ପ୍ରଦେଶ, କର୍ଣ୍ଣାଟକ, ଆସାମ, ବିହାର, ଦିଲ୍ଲୀ, ହିମାଚଳ ପ୍ରଦେଶ, ମଧ୍ୟପ୍ରେଦଶ, ଓଡ଼ିଶା, ପଞ୍ଜାବ, ରାଜସ୍ଥାନ, ଉତ୍ତର ପ୍ରଦେଶ, ପଶ୍ଚିମ ବଙ୍ଗ |
| ୧୯୬୨ | ଫେବୃଆରୀ
୧୯୬୨ |
ଗୁଜରାଟ, ଆନ୍ଧ୍ର ପ୍ରଦେଶ, କର୍ଣ୍ଣାଟକ, ଆସାମ, ବିହାର, ଦିଲ୍ଲୀ, ହିମାଚଳ ପ୍ରଦେଶ, ମଧ୍ୟପ୍ରେଦଶ, ଓଡ଼ିଶା, ପଞ୍ଜାବ, ରାଜସ୍ଥାନ, ଉତ୍ତର ପ୍ରଦେଶ, ପଶ୍ଚିମ ବଙ୍ଗ |
| ୧୯୬୭ | ଫେବୃଆରୀ ୧୯୬୭ | ମହାରାଷ୍ଟ୍ର, ତାମିଲନାଡୁ, କେରଳ, ଆସାମ, ହରିଆନା, ଜମ୍ମୁ-କାଶ୍ମୀର, ମଣିପୁର, ତ୍ରିପୁରା, ଗୋଆ, ଗୁଜରାଟ, ଆନ୍ଧ୍ର ପ୍ରଦେଶ, କର୍ଣ୍ଣାଟକ, ଆସାମ, ବିହାର, ଦିଲ୍ଲୀ, ହିମାଚଳ ପ୍ରଦେଶ, ମଧ୍ୟପ୍ରେଦଶ, ଓଡ଼ିଶା, ପଞ୍ଜାବ, ରାଜସ୍ଥାନ, ଉତ୍ତର ପ୍ରଦେଶ, ପଶ୍ଚିମ ବଙ୍ଗ |
| କୋବିନ୍ଦ କମିଟି ରିପୋର୍ଟ | ||
କେନ୍ଦ୍ର କ୍ୟାବିନେଟ୍ ଗୁରୁବାର ‘ଏକ ଦେଶ, ଏକ ନିର୍ବାଚନ’ ବିଲ୍କୁ ଅନୁମୋଦନ କରିଛି। ଏହି ନିଷ୍ପତ୍ତି ପରେ ଏକ ବିସ୍ତୃତ ବିଲ୍ ଆସିବ ବୋଲି ସୂତ୍ରରୁ ପ୍ରକାଶ। ଏହା ପୂର୍ବରୁ ସେପ୍ଟେମ୍ବର ମାସରେ କେନ୍ଦ୍ର କ୍ୟାବିନେଟ ‘ଏକ ଦେଶ, ଏକ ନିର୍ବାଚନ’ ଉପରେ କୋବିନ୍ଦ କମିଟିର ରିପୋର୍ଟକୁ ଅନୁମୋଦନ କରିଥିଲେ।
୨୦୧୯ ରେ ୭୩ତମ ସ୍ୱାଧୀନତା ଦିବସ ଅବସରରେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦୀ ପ୍ରଥମେ ଏକ ଦେଶ, ଏକ ନିର୍ବାଚନର ଧାରଣା ରଖିଥିଲେ। ସେ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଦେଶର ଏକୀକରଣ ପ୍ରକ୍ରିୟା ସର୍ବଦା ଚାଲିବା ଉଚିତ। ୨୦୨୪ରେ ସ୍ୱାଧୀନତା ଦିବସ ଅବସରରେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ମଧ୍ୟ ଏ ନେଇ ନିଜର ମତ ରଖିଥିଲେ।
|
‘ଏକ ଦେଶ ଏକ ନିର୍ବାଚନ’ର ଆଗାମୀ ରାସ୍ତା |
||
| ଏକ ସାଥ୍ ନିର୍ବାଚନ ଉପରେ କୋବିନ୍ଦ କମିଟିର ସୁପାରିଶ ଦୁଇଟି ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ଲାଗୁ କରାଯିବ |
ସମସ୍ତ ନିର୍ବାଚନ ପାଇଁ ସମାନ ମତଦାତା ତାଲିକା ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯିବ |
ପ୍ରଥମ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ଲୋକସଭା ଓ ବିଧାନସଭା ନିର୍ବାଚନରେ ଲାଗୁ କରାଯିବ। |
| ସମଗ୍ର ଦେଶରେ ଆଲୋଚନା କରାଯାଇ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କମିଟି ଗଠନ କରାଯିବ | ଦ୍ୱିତୀୟ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ସାଧାରଣ ନିର୍ବାଚନର ୧୦୦ଦିନ ପରେ ସ୍ଥାନୀୟ ନିର୍ବାଚନ ହେବ | |
‘ଏକ ଦେଶ, ଏକ ନିର୍ବାଚନ’ କ’ଣ?
ସମଗ୍ର ଦେଶରେ ଲୋକସଭା ଓ ବିଧାନସଭା ନିର୍ବାଚନ ଏକାସାଙ୍ଗରେ କରିବା ପାଇଁ ଏହି ପ୍ରସ୍ତାବ ରଖାଯାଇଛି। ବର୍ତମାନ ୫ ବର୍ଷର କାର୍ଯ୍ୟକାଳ ସରିବା ପରେ କିମ୍ବା କୌଣସି କାରଣରୁ ସରକାର ଭଙ୍ଗ ହେଲେ ଲୋକସଭା ଓ ବିଧାନସଭା ନିର୍ବାଚନ ଅଲଗା ଅଲଗା ଭାବେ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇଥାଏ। ଭାରତୀୟ ସମ୍ବିଧାନରେ ଏହାକୁ ଉଲ୍ଲେଖ କରାଯାଇଛି। ବିଭିନ୍ନ ରାଜ୍ୟର ବିଧାନସଭାର କାର୍ଯ୍ୟକାଳ ବିଭିନ୍ନ ସମୟରେ ଶେଷ ହୋଇଥାଏ, ସେହି ଅନୁଯାୟୀ ସେହି ରାଜ୍ୟରେ ବିଧାନସଭା ନିର୍ବାଚନ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇଥାଏ। ତେବେ ଏମିତି କିଛି ରାଜ୍ୟ ଅଛି ଯେଉଁଠି ବିଧାନସଭା ଓ ଲୋକସଭା ନିର୍ବାଚନ ଏକାସାଙ୍ଗରେ ହୋଇଥାଏ। ଏଥିରେ ଅରୁଣାଚଳ ପ୍ରଦେଶ, ଆନ୍ଧ୍ରପ୍ରଦେଶ, ଓଡ଼ିଶା ଓ ସିକ୍କିମ ଭଳି ରାଜ୍ୟ ରହିଛି। ଲୋକସଭା ନିର୍ବାଚନ ପୂର୍ବରୁ ରାଜସ୍ଥାନ, ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶ, ତେଲେଙ୍ଗାନା, ଛତିଶଗଡ଼ ଓ ମିଜୋରାମ ଭଳି ରାଜ୍ୟରେ ନିର୍ବାଚନ ହୋଇଥିବାବେଳେ ଲୋକସଭା ନିର୍ବାଚନ ଶେଷ ହେବାର ୬ ମାସ ମଧ୍ୟରେ ହରିୟାଣା, ଜମ୍ମୁ-କଶ୍ମୀର, ମହାରାଷ୍ଟ୍ର ଓ ଝାଡ଼ଖଣ୍ଡରେ ନିର୍ବାଚନ ହୋଇଥିଲା।
‘ଏକ ଦେଶ, ଏକ ନିର୍ବାଚନ’ ବିତର୍କର କାରଣ କ’ଣ?
ବାସ୍ତବରେ ଆଇନ ଆୟୋଗଙ୍କ ଡ୍ରାଫ୍ଟ ରିପୋର୍ଟ ପରେ ୨୦୧୮ରେ ଏକ ଦେଶ ଗୋଟିଏ ନିର୍ବାଚନର ବିତର୍କ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା। ସେହି ରିପୋର୍ଟରେ ଅର୍ଥନୈତିକ କାରଣ ଦର୍ଶାଯାଇଥିଲା। ୨୦୧୪ ଲୋକସଭା ନିର୍ବାଚନ ଓ ପରବର୍ତ୍ତୀ ବିଧାନସଭା ନିର୍ବାଚନରେ ହୋଇଥିବା ଖର୍ଚ୍ଚ ପ୍ରାୟ ସମାନ ଥିଲା ବୋଲି କମିଶନ କହିଛନ୍ତି। ସେହିପରି ଏକକାଳୀନ ନିର୍ବାଚନ ହେଲେ ଏହି ଖର୍ଚ୍ଚକୁ ୫୦:୫୦ ଅନୁପାତରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯିବ।
ସରକାରଙ୍କୁ ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଥିବା ଡ୍ରାଫ୍ଟ ରିପୋର୍ଟରେ ଆଇନ ଆୟୋଗ କହିଥିଲେ ଯେ ୧୯୬୭ ପରେ ଏକାସାଙ୍ଗରେ ନିର୍ବାଚନ କରିବା ପ୍ରକ୍ରିୟା ଅଟକି ରହିଛି। ଆୟୋଗ କହିଛନ୍ତି ଯେ ସ୍ୱାଧୀନତାର ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ବର୍ଷଗୁଡ଼ିକରେ ଦେଶରେ ଗୋଟିଏ ଦଳ ଶାସନ କରୁଥିଲା ଏବଂ ଆଞ୍ଚଳିକ ଦଳ ଦୁର୍ବଳ ଥିଲା। ଧୀରେ ଧୀରେ ଅନ୍ୟ ଦଳମାନେ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ହୋଇ ଅନେକ ରାଜ୍ୟରେ କ୍ଷମତାକୁ ଆସିଥିଲେ। ଏଥିସହିତ ସମ୍ବିଧାନର ଧାରା ୩୫୬ର ବ୍ୟବହାର ଏକକାଳୀନ ନିର୍ବାଚନ ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ ମଧ୍ୟ ବାଧାପ୍ରାପ୍ତ କରିଥିଲା। ଏବେ ଦେଶର ରାଜନୀତିରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆସିଛି । ଅନେକ ରାଜ୍ୟରେ ଆଞ୍ଚଳିକ ଦଳର ସଂଖ୍ୟା ଯଥେଷ୍ଟ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି। ଏଥିସହିତ ଅନେକ ରାଜ୍ୟରେ ସେମାନଙ୍କର ସରକାର ମଧ୍ୟ ରହିଛି।
|
‘ଏକ ଦେଶ, ଏକ ନିର୍ବାଚନ’ ପାଇଁ ସମ୍ବିଧାନର ୫ ସଂଶୋଧନ ଜରୁରୀ |
||||
| ଅନୁଚ୍ଛେଦ ୮୩ : ସଂସଦ ସଦନର ଅବଧି | ଅନୁଚ୍ଛେଦ ୮୫ : ରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଲୋକସଭା ଭଙ୍ଗ କରିବା | ଅନୁଚ୍ଛେଦ ୧୭୨: ରାଜ୍ୟ ବିଧାନସଭାର ଅବଧି | ଅନୁଚ୍ଛେଦ ୧୭୪: ରାଜ୍ୟ ବିଧାନସଭା ଭଙ୍ଗ | ଅନୁଚ୍ଛେଦ ୩୫୬: ରାଜ୍ୟରେ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଶାସନ ଲାଗୁ |
ପ୍ରଥମ ନିର୍ବାଚନ କେବେ ଏକାସାଙ୍ଗରେ ହୋଇଥିଲା?
ସ୍ୱାଧୀନତା ପରେ ୧୯୫୧-୫୨ମସିହାରେ ଦେଶରେ ପ୍ରଥମ ଥର ପାଇଁ ନିର୍ବାଚନ ହୋଇଥିଲା। ଲୋକସଭା ସହିତ ସମସ୍ତ ରାଜ୍ୟ ବିଧାନସଭା ନିର୍ବାଚନ ମଧ୍ୟ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା। ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ୧୯୫୭, ୧୯୬୨ ଓ ୧୯୬୭ମସିହାରେ ଲୋକସଭା ଓ ବିଧାନସଭା ପାଇଁ ଏକକାଳୀନ ନିର୍ବାଚନ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା। ୧୯୬୮-୬୯ ପରେ ବିଭିନ୍ନ କାରଣରୁ କେତେକ ବିଧାନସଭା ଭଙ୍ଗ ହୋଇଯିବାରୁ ଏହି ଧାରା ଭାଙ୍ଗି ଯାଇଥିଲା।
ୱାନ୍ ନେସନ୍-ୱାନ୍ ଇଲେକ୍ସନ ଉପରେ ଆୟୋଜିତ ୱେବିନାରରେ ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟର ପୂର୍ବତନ ବିଚାରପତି ଜଷ୍ଟିସ୍ ଏକେ ସିକ୍ରି କହିଥିଲେ, ‘ୱାନ୍ ନେସନ୍-ୱାନ୍ ଇଲେକ୍ସନ୍ କୌଣସି ନୂଆ ଧାରଣା ନୁହେଁ। ସ୍ୱାଧୀନ ଭାରତର ପ୍ରଥମ ୪ଟି ସାଧାରଣ ନିର୍ବାଚନ ଏଭଳି ଭାବେ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା। ୧୯୬୦ ଦଶକରେ ଅଣକଂଗ୍ରେସ ଦଳଗୁଡ଼ିକ ରାଜ୍ୟସ୍ତରରେ ସରକାର ଗଠନ କରିବା ଆରମ୍ଭ କରିବା ପରେ ‘ଏକ ଦେଶ, ଗୋଟିଏ ନିର୍ବାଚନ’ ପ୍ରକ୍ରିୟାରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା। ଏଥିରେ ୟୁପି, ବଙ୍ଗଳା, ପଞ୍ଜାବ, ହରିୟାଣା ସାମିଲ ଥିଲା। ଏହାପରେ ୧୯୬୯ରେ କଂଗ୍ରେସର ବିଭାଜନ ଓ ୧୯୭୧ ଯୁଦ୍ଧ ପରେ ମଧ୍ୟବର୍ତ୍ତୀ କାଳୀନ ନିର୍ବାଚନ ହୋଇଥିଲା ଏବଂ ଏହା ପରେ ସାଧାରଣ ନିର୍ବାଚନରେ ବିଧାନସଭା ନିର୍ବାଚନ ତାରିଖ ପୂରଣ ହୋଇନଥିଲା ଏବଂ ପୃଥକ ନିର୍ବାଚନ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା।’
ସେହି ୱେବିନାରରେ ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟର ବରିଷ୍ଠ ଆଇନଜୀବୀ ତଥା ପୂର୍ବତନ ଅତିରିକ୍ତ ସଲିସିଟର ଜେନେରାଲ ପରାଗ ପି ତ୍ରିପାଠୀ କହିଥିଲେ, ନିର୍ବାଚନ ଗଣତନ୍ତ୍ର ସହ ଜଡ଼ିତ ଏବଂ ଗଣତନ୍ତ୍ର ହେଉଛି ଶାସନର ଏକ ମାଧ୍ୟମ। ଗୋଟିଏ ଦେଶ-ଗୋଟିଏ ନିର୍ବାଚନର ଧାରଣା ୧୯୫୨ରୁ ୧୯୬୭ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଚାଲିଥିଲା । ପୃଥକ୍ ନିର୍ବାଚନଦ୍ୱାରା ରାଜ୍ୟଗୁଡ଼ିକର ସାର୍ବଭୌମତ୍ୱ ଏବଂ ପରିଚୟ ସୁଦୃଢ଼ ହୋଇଥିଲା। ଦେଶର ଅର୍ଦ୍ଧସମବାୟ ସଂଘୀୟ ବ୍ୟବସ୍ଥା ପାଇଁ ଏହା ଏକ ଉତ୍ତମ ବିକଳ୍ପ।
କେମିତି ପାରିତ ହେବ ଏହି ପ୍ରସ୍ତାବ?
ରାଜ୍ୟସଭାର ପୂର୍ବତନ ମହାସଚିବ ଦେଶ ଦୀପକ ଶର୍ମା ଏକ ସାକ୍ଷାତ୍କାରରେ କହିଛନ୍ତି, ସମ୍ବିଧାନ ସଂଶୋଧନ ଏବଂ ରାଜ୍ୟଗୁଡ଼ିକର ଅନୁମୋଦନ ସମେତ ଏକ ଦେଶ-ଗୋଟିଏ ନିର୍ବାଚନ ପାଇଁ ଏକ ପ୍ରକ୍ରିୟା ହେବା ଦରକାର। ଏହି ବିଲ୍କୁ ପ୍ରଥମେ ସଂସଦରେ ପାରିତ କରିବାକୁ ପଡ଼ିବ। ଏହାକୁ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରିବା ପୂର୍ବରୁ ବିଧାନସଭାଗୁଡ଼ିକୁ ଭଙ୍ଗ କରିବାକୁ ପଡ଼ିବ ବୋଲି ସୂଚନା ମିଳିଛି। ତେବେ ରାଜ୍ୟସଭା ଗଠିତ ହୋଇ ଅନେକ ସଦସ୍ୟ ଆସିବା ପରେ ପ୍ରଶ୍ନ ଉଠୁଥିଲା ଯେ, ସେମାନଙ୍କୁ ଏକ ତୃତୀୟାଂଶ କିପରି ଅବସର ଦେବେ। ସେମାନଙ୍କ କାର୍ଯ୍ୟକାଳ କମାଇବା ଜରୁରୀ ନୁହେଁ, ଯେଉଁ ରାଜ୍ୟଗୁଡ଼ିକର ସମୟ ପୂରା ହୋଇନାହିଁ ସେମାନଙ୍କୁ ଅତିରିକ୍ତ ସମୟ ଦିଆଯାଉ।
ଏବେ ପ୍ରଶ୍ନ ଉଠୁଛି କିପରି ରାଜ୍ୟ ବିଧାନସଭା ଭଙ୍ଗ ହେବ? ଏହାର ଦୁଇଟି ଉତ୍ତର ରହିଛି- ପ୍ରଥମତଃ କେନ୍ଦ୍ର ରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କ ଜରିଆରେ ରାଜ୍ୟରେ ଧାରା ୩୫୬ ଲାଗୁ କରିବା ଉଚିତ। ଦ୍ୱିତୀୟଟି ହେଉଛି ସମ୍ପୃକ୍ତ ରାଜ୍ୟ ସରକାର ନିଜେ ସେମାନଙ୍କୁ ଏହା କରିବାକୁ କହିବା ଉଚିତ।
କ’ଣ ରହିଛି ନିର୍ବାଚନ କମିଶନଙ୍କ ଆଭିମୁଖ୍ୟ?
ଲୋକସଭା ଓ ବିଧାନସଭା ନିର୍ବାଚନ ଏକାସାଙ୍ଗରେ ହୋଇପାରିବ ବୋଲି ନିର୍ବାଚନ ଆୟୋଗ ଅନେକ ଥର କହିସାରିଛନ୍ତି। ମୁଖ୍ୟ ନିର୍ବାଚନ କମିଶନର (ସିଇସି) ରାଜୀବ କୁମାରଙ୍କ କହିବାନୁଯାୟୀ, ସଂସଦୀୟ ଓ ରାଜ୍ୟ ବିଧାନସଭା ନିର୍ବାଚନ ଏକା ସାଙ୍ଗରେ ଆୟୋଜନ କରିବା ପ୍ରସଙ୍ଗ ନିର୍ବାଚନ କମିଶନଙ୍କ ଅଧୀନରେ ଆସୁନାହିଁ। ଏଥିରେ ନିଶ୍ଚିତ ଭାବେ ଅନେକ ଲଜିଷ୍ଟିକ୍, ଅନେକ ବାଧା ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଛି, କିନ୍ତୁ ଏହା ବିଧାନସଭାଗୁଡ଼ିକୁ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେବାକୁ ପଡ଼ିବ ବୋଲି ସେ କହିଛନ୍ତି। ଯଦି ଏହା କରାଯାଏ, ତେବେ ପ୍ରଶାସନିକ ଦୃଷ୍ଟିରୁ କମିଶନ ଏହାକୁ ପରିଚାଳନା କରିପାରିବେ ବୋଲି ଆମେ ସରକାରଙ୍କୁ ଆମର ଆଭିମୁଖ୍ୟ ଜଣାଇଛୁ ବୋଲି ସେ କହିଛନ୍ତି।
ଏବେ ଏକାସାଙ୍ଗରେ ନିର୍ବାଚନକୁ ନେଇ କ’ଣ ହୋଇଛି?
ଡିସେମ୍ବର ୧୨ରେ କେନ୍ଦ୍ର କ୍ୟାବିନେଟ୍ ‘ଏକ ଦେଶ, ଏକ ନିର୍ବାଚନ’ ବିଲ୍କୁ ଅନୁମୋଦନ କରିଥିଲା। ଏହି ନିଷ୍ପତ୍ତି ପରେ ଏକ ବିସ୍ତୃତ ବିଲ୍ ଆସିବାର ସମ୍ଭାବନା ରହିଛି, ଯାହା ସମଗ୍ର ଦେଶରେ ଏକକାଳୀନ ନିର୍ବାଚନ ପାଇଁ ବାଟ ଖୋଲିବ ବୋଲି ସୂତ୍ରରୁ ପ୍ରକାଶ।
ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୧୮ତାରିଖରେ କେନ୍ଦ୍ର କ୍ୟାବିନେଟ୍ ‘ଏକ ଦେଶ, ଏକ ନିର୍ବାଚନ’ ଉପରେ କୋବିନ୍ଦ କମିଟିର ରିପୋର୍ଟକୁ ଅନୁମୋଦନ କରିଥିଲା। ୨୦୨୩ ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୨ରେ ପୂର୍ବତନ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ରାମନାଥ କୋବିନ୍ଦଙ୍କ ଅଧ୍ୟକ୍ଷତାରେ ଏକକାଳୀନ ନିର୍ବାଚନ ପାଇଁ ଏକ ଉଚ୍ଚସ୍ତରୀୟ କମିଟି ଗଠନ କରାଯାଇଥିଲା । ଏହି କମିଟି ୧୮,୬୨୬ ପୃଷ୍ଠାର ରିପୋର୍ଟ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଦ୍ରୌପଦୀ ମୁର୍ମୁଙ୍କୁ ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲା। କମିଟି ଗଠନ ହେବା ପରଠାରୁ ୧୯୧ ଦିନ ଧରି ହିତାଧିକାରୀ, ବିଶେଷଜ୍ଞ ଓ ଗବେଷଣା କାର୍ଯ୍ୟ ପରେ ଏହି ରିପୋର୍ଟ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯାଇଥିବା ସରକାରଙ୍କ ପକ୍ଷରୁ କୁହାଯାଇଛି। ‘ଏକ ଦେଶ, ଏକ ନିର୍ବାଚନ’ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଉପରେ କେନ୍ଦ୍ର ସରକାର ସହମତି ସୃଷ୍ଟି କରିବା ଉଚିତ ବୋଲି ପୂର୍ବତନ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି କହିଛନ୍ତି। ଏହି ପ୍ରସଙ୍ଗ କୌଣସି ଦଳର ସ୍ୱାର୍ଥରେ ନୁହେଁ ବରଂ ଦେଶର ସ୍ୱାର୍ଥ ପାଇଁ। ଗୋଟିଏ ଦେଶ, ଗୋଟିଏ ନିର୍ବାଚନ ଗେମ୍ ଚେଞ୍ଜର ହେବ, ଏହା ମୋମତ ନୁହେଁ ବରଂ ଅର୍ଥନୀତିଜ୍ଞଙ୍କ ମତ, ଯେଉଁମାନେ ବିଶ୍ୱାସ କରନ୍ତି ଯେ ଏହା କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହେବା ପରେ ଦେଶର ଜିଡିପି ୧-୧.୫ ପ୍ରତିଶତ ବୃଦ୍ଧି ପାଇବ।
କୋବିନ୍ଦ କମିଟିର ସୁପାରିସ କ’ଣ?
ଏକକାଳୀନ ନିର୍ବାଚନ ସୁପାରିଶକୁ ଦୁଇଟି ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରାଯିବ ବୋଲି କମିଟି ନିଜ ରିପୋର୍ଟରେ କହିଛି। ପ୍ରଥମ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ଲୋକସଭା ଓ ବିଧାନସଭା ନିର୍ବାଚନ ଏକାସାଙ୍ଗରେ ହେବ। ଦ୍ୱିତୀୟ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ସାଧାରଣ ନିର୍ବାଚନର ୧୦୦ ଦିନ ମଧ୍ୟରେ ସ୍ଥାନୀୟ ସଂସ୍ଥା ନିର୍ବାଚନ (ପଞ୍ଚାୟତ ଓ ପୌରପାଳିକା) ଅନୁଷ୍ଠିତ ହେବ। ଏହା ଅଧୀନରେ ସମସ୍ତ ନିର୍ବାଚନ ପାଇଁ ଏକ ସାଧାରଣ ଭୋଟର ତାଲିକା ପ୍ରସ୍ତୁତ କରାଯିବ। ଏଥିପାଇଁ ସମଗ୍ର ଦେଶରେ ବିସ୍ତୃତ ଆଲୋଚନା ଆରମ୍ଭ ହେବ। ଏହା ସହ ଏକ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ଗୋଷ୍ଠୀ ମଧ୍ୟ ଗଠନ କରାଯିବ।
କୋବିନ୍ଦ କମିଟି ମଧ୍ୟ କହିଛି
- ୧୯୫୧ରୁ ୧୯୬୭ ମଧ୍ୟରେ ଏକକାଳୀନ ନିର୍ବାଚନ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇଛି।
- ୧୯୯୯ମସିହାରେ ଆଇନ ଆୟୋଗଙ୍କ ୧୭୦ତମ ରିପୋର୍ଟରେ ୫ ବର୍ଷରେ ଗୋଟିଏ ଲୋକସଭା ଓ ସମସ୍ତ ରାଜ୍ୟ ବିଧାନସଭା ନିର୍ବାଚନ ପାଇଁ ପରାମର୍ଶ ଦିଆଯାଇଥିଲା।
- ୨୦୧୫ରେ ସଂସଦୀୟ କମିଟିର ୭୯ତମ ରିପୋର୍ଟରେ ଦୁଇଟି ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ଏକାସାଙ୍ଗରେ ନିର୍ବାଚନ କରିବାକୁ ପରାମର୍ଶ ଦିଆଯାଇଥିଲା।
- ରାମନାଥ କୋବିନ୍ଦଙ୍କ ଅଧ୍ୟକ୍ଷତାରେ ଗଠିତ ଏହି ଉଚ୍ଚସ୍ତରୀୟ କମିଟି ରାଜନୈତିକ ଦଳ ଓ ବିଶେଷଜ୍ଞଙ୍କ ସମେତ ବିଭିନ୍ନ ଅଂଶୀଦାରଙ୍କ ସହ ବ୍ୟାପକ ଆଲୋଚନା କରିଥିଲେ।
- ରିପୋର୍ଟ ଅନଲାଇନରେ ଉପଲବ୍ଧ: https://onoe.gov.in
- ଦେଶରେ ଏକାସାଙ୍ଗରେ ନିର୍ବାଚନ କରାଇବା ପାଇଁ ବ୍ୟାପକ ସମର୍ଥନ ରହିଛି ବୋଲି ବ୍ୟାପକ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ପ୍ରକାଶ ପାଇଛି।
କେମିତି କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହେବ ଏକ ଦେଶ ଏକ ନିର୍ବାଚନ ?
ଏହା ପୂର୍ବରୁ ଅଧିକାରୀମାନେ କହିଥିଲେ ଯେ ଏକକାଳୀନ ନିର୍ବାଚନ କରିବା ପାଇଁ ସମ୍ବିଧାନରେ ଅତି କମରେ ୫ଟି ସଂଶୋଧନ କରିବାକୁ ପଡ଼ିବ। ସେଗୁଡ଼ିକ ହେଲା ସଂସଦର ଗୃହଗୁଡ଼ିକର କାର୍ଯ୍ୟକାଳ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ଧାରା ୮୩, ରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଲୋକସଭା ଭଙ୍ଗ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ଧାରା ୮୫, ରାଜ୍ୟ ବିଧାନସଭାର କାର୍ଯ୍ୟକାଳ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ଧାରା ୧୭୨, ରାଜ୍ୟ ବିଧାନସଭା ଭଙ୍ଗ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ଧାରା ୧୭୪ ଏବଂ ରାଜ୍ୟରେ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଶାସନ ଲାଗୁ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ଧାରା ୩୫୬। ଏଥିସହିତ ସମ୍ବିଧାନର ସଂଘୀୟ ବୈଶିଷ୍ଟ୍ୟକୁ ଦୃଷ୍ଟିରେ ରଖି ସମସ୍ତ ଦଳର ସହମତି ଆବଶ୍ୟକ ହେବ। ଏଥିସହିତ ସମସ୍ତ ରାଜ୍ୟ ସରକାରଙ୍କ ସହମତି ନେବା ମଧ୍ୟ ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ।
କ’ଣ କହୁଛନ୍ତି ସରକାର ଓ ବିରୋଧୀ?
ବିଜେପିର ନିର୍ବାଚନୀ ଏଜେଣ୍ଡାରେ ଏକ ଦେଶ, ଏକ ନିର୍ବାଚନକୁ ସାମିଲ କରାଯାଇଛି। ବିଜେପି ନେତୃତ୍ୱାଧୀନ ଏନଡିଏ କେନ୍ଦ୍ରରେ ଚଳିତ କାର୍ଯ୍ୟକାଳରେ ଏହି ବିଲ୍ ଆଗତ କରିବ। ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦିଙ୍କ କ୍ରମାଗତ ତୃତୀୟ ପାଳିର ପ୍ରଥମ ୧୦୦ ଦିନ ପୂରିବା ପରେ କୋବିନ୍ଦ କମିଟିର ରିପୋର୍ଟ ଆସିଛି। ଚଳିତ ବର୍ଷ ଲାଲକିଲ୍ଲାରୁ ସ୍ୱାଧୀନତା ଦିବସ ଅଭିଭାଷଣ ରେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଏକାସାଙ୍ଗରେ ନିର୍ବାଚନ କରିବା ର ଆଇନ ପାଇଁ ସମସ୍ତଙ୍କୁ ଏକଜୁଟ ହେବାକୁ ଆହ୍ୱାନ ଦେଇଥିଲେ। ଏହା ପୂର୍ବରୁ କେନ୍ଦ୍ର ସଂସଦୀୟ ବ୍ୟାପାର ମନ୍ତ୍ରୀ ପ୍ରହ୍ଲାଦ ଯୋଶୀ କହିଥିଲେ ଯେ ସଂସଦ ପରିପକ୍ୱ ହୋଇଛି ଏବଂ ଆଲୋଚନା ହେବ, ଭୟଭୀତ ହେବାର କୌଣସି ଆବଶ୍ୟକତା ନାହିଁ। ଭାରତକୁ ଗଣତନ୍ତ୍ରର ଜନନୀ ବୋଲି କୁହାଯାଏ।
ଅନ୍ୟପକ୍ଷରେ ବିରୋଧୀ କଂଗ୍ରେସ ‘ଏକ ଦେଶ,ଏକ ନିର୍ବାଚନ’ ପ୍ରସ୍ତାବକୁ ତୀବ୍ର ବିରୋଧ କରିଛି। କଂଗ୍ରେସ ଅଧ୍ୟକ୍ଷ ମଲ୍ଲିକାର୍ଜୁନ ଖଡଗେ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଗଣତନ୍ତ୍ରରେ ‘ଏକ ଦେଶ, ଏକ ନିର୍ବାଚନ’ କାମ କରିପାରିବ ନାହିଁ ଏବଂ କଂଗ୍ରେସ ଏହା ସହିତ ନାହିଁ। ଖାର୍ଗେ ଯୁକ୍ତି ବାଢ଼ିଛନ୍ତି ଯେ ଯଦି ଆମେ ଚାହୁଁଛୁ ଯେ ଆମର ଗଣତନ୍ତ୍ର ବଞ୍ଚିବ, ତେବେ ଆବଶ୍ୟକ ପଡ଼ିଲେ ଆମକୁ ନିର୍ବାଚନ କରାଇବାକୁ ପଡ଼ିବ।
Also readhttps://purvapaksa.com/motion-against-kiren-rijiju-for-terming-opposition-mps-unworthy-of-house/
