Economic Survey 2024-25 : ଅର୍ଥନୈତିକ ସର୍ବେକ୍ଷଣ ୨୦୨୪-୨୫ ଅନୁଯାୟୀ, ଭାରତର ମହିଳା କର୍ମଚାରୀ ଏବଂ ଉଦ୍ୟୋଗୀ ଅଂଶଗ୍ରହଣରେ ସାମ୍ପ୍ରତିକ ବର୍ଷଗୁଡ଼ିକରେ ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଛି। ସରକାରୀ ଯୋଜନା, ଦକ୍ଷତା ବିକାଶ ପଦକ୍ଷେପ ଏବଂ ଋଣ ର ଉପଲବ୍ଧତା ଏହି ପରିବର୍ତ୍ତନକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବାରେ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଛି, ଯାହା ଫଳରେ ମହିଳାମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଶ୍ରମଶକ୍ତି ଅଂଶଗ୍ରହଣ ଏବଂ ଉଦ୍ୟୋଗୀତା ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି ।
ସର୍ବେକ୍ଷଣ ଅନୁଯାୟୀ, ସରକାରୀ ଯୋଜନା, ଦକ୍ଷତା ବିକାଶ ପଦକ୍ଷେପ ଏବଂ ଋଣ ର ଉପଲବ୍ଧତା ମହିଳାଙ୍କ କର୍ମକ୍ଷେତ୍ର ଏବଂ ଉଦ୍ୟୋଗୀ ଅଂଶଗ୍ରହଣକୁ ବୃଦ୍ଧି କରିବାରେ ସହାୟକ ହୋଇଛି ।ସଦ୍ୟତମ ଅର୍ଥନୈତିକ ସର୍ବେକ୍ଷଣ ୨୦୨୪-୨୫ ଅନୁଯାୟୀ, ଭାରତର ମହିଳା କର୍ମଚାରୀ ଏବଂ ଉଦ୍ୟୋଗୀ ଅଂଶଗ୍ରହଣରେ ସାମ୍ପ୍ରତିକ ବର୍ଷଗୁଡ଼ିକରେ ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଛି। ସରକାରୀ ଯୋଜନା, ଦକ୍ଷତା ବିକାଶ ପଦକ୍ଷେପ ଏବଂ ଋଣ ର ଉପଲବ୍ଧତା ଏହି ପରିବର୍ତ୍ତନକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବାରେ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଛି, ଯାହା ଫଳରେ ମହିଳାମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଶ୍ରମଶକ୍ତି ଅଂଶଗ୍ରହଣ ଏବଂ ଉଦ୍ୟୋଗୀତା ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି ।
୨୦୧୭-୧୮ରେ ମହିଳା ଶ୍ରମଶକ୍ତି ଅଂଶଗ୍ରହଣ ହାର ୨୩.୩% ଥିବାବେଳେ ୨୦୨୩-୨୪ରେ ଏହା ୪୧.୭% କୁ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି। ଏହା ମୁଖ୍ୟତଃ ଗ୍ରାମୀଣ ମହିଳାମାନେ କର୍ମକ୍ଷେତ୍ରରେ ପ୍ରବେଶ କରିବା ଦ୍ୱାରା ପରିଚାଳିତ ହୋଇଛି । ସର୍ବେକ୍ଷଣ ଅନୁଯାୟୀ ଦୀନଦୟାଲ ଅନ୍ତ୍ୟୋଦୟ ଯୋଜନା- ଜାତୀୟ ଗ୍ରାମୀଣ ଜୀବିକା ମିଶନ ଭଳି ଟାର୍ଗେଟେଡ୍ ନୀତି ମହିଳାମାନଙ୍କୁ ବିଭିନ୍ନ ଆୟ ସୃଷ୍ଟିକାରୀ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପରେ ପରିଣତ କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିଛି।
କୃଷି କ୍ଷେତ୍ରରେ ଗ୍ରାମୀଣ ମହିଳାଙ୍କ ନିଯୁକ୍ତି ମଧ୍ୟ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି, ଯାହା ୨୦୧୭-୧୮ରେ ୭୩.୨% ଥିବା ବେଳେ ୨୦୨୩-୨୪ରେ ଏହା ୭୬.୯% କୁ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି, ଯଦିଓ ଅଣକୃଷି କ୍ଷେତ୍ର ପ୍ରତି ପରିବର୍ତ୍ତନ ଯୋଗୁଁ ପୁରୁଷଙ୍କ ଅଂଶଗ୍ରହଣ ହ୍ରାସ ପାଇଛି। ସହରାଞ୍ଚଳରେ ମହିଳାଙ୍କ ନିଯୁକ୍ତି ପ୍ରକାଶନ, ପରାମର୍ଶ, ସୂଚନା ସେବା, ଆର୍ଥିକ ଓ ବୀମା ସେବା, ରିଅଲ୍ ଇଷ୍ଟେଟ୍, ଆଇନ ଓ ଆକାଉଣ୍ଟିଂ କ୍ଷେତ୍ରରେ କେନ୍ଦ୍ରୀଭୂତ ହୋଇଥିବା ବେଳେ ୨୦୧୭-୧୮ରେ ଏହା ୪୪.୪% ଥିବା ବେଳେ ୨୦୨୩-୨୪ରେ ଏହା ୪୦.୧%କୁ ହ୍ରାସ ପାଇଛି।
ମହିଳାଙ୍କ ନେତୃତ୍ବାଧୀନ ଉଦ୍ୟୋଗ ଗୁଡ଼ିକ ବୃଦ୍ଧି ପାଉଥିବା ସର୍ଭେ ଅନୁଯାୟୀ ଦେଶର ଉଦ୍ୟୋଗୀ କ୍ଷେତ୍ରରେ ମଧ୍ୟ ମହିଳାଙ୍କ ପ୍ରତିନିଧିତ୍ୱ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି ଏବଂ ଷ୍ଟାର୍ଟଅପ୍ ଇଣ୍ଡିଆ ଇନିସିଏଟିଭ୍ ଅଧୀନରେ ସ୍ୱୀକୃତିପ୍ରାପ୍ତ ୭୩,୧୫୧ଷ୍ଟାର୍ଟଅପ୍ ରେ ଅତିକମରେ ଜଣେ ମହିଳା ନିର୍ଦ୍ଦେଶିକା ଅଛନ୍ତି। ଏହା ସମସ୍ତ ସରକାରୀ ସମର୍ଥିତ ଷ୍ଟାର୍ଟଅପ୍ ର ପ୍ରାୟ ଅଧା ଅଟେ । ଏପ୍ରିଲ ୨୦୨୧ରେ ଆରମ୍ଭ ହେବା ପରଠାରୁ ଷ୍ଟାର୍ଟଅପ୍ ଇଣ୍ଡିଆ ସିଡ୍ ଫଣ୍ଡସ୍କିମ୍ ୧,୨୭୮ ଟି ମହିଳାଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱାଧୀନ ଷ୍ଟାର୍ଟଅପ୍ ପାଇଁ ୨୨୭.୧୨ କୋଟି ଟଙ୍କା ପାଣ୍ଠି ମଞ୍ଜୁର କରିଥିବା ବେଳେ ଷ୍ଟାର୍ଟଅପ୍ ପାଇଁ କ୍ରେଡିଟ୍ ଗ୍ୟାରେଣ୍ଟି ସ୍କିମ୍ ୨୪.୬ କୋଟି ଟଙ୍କାର ଋଣ ପ୍ରଦାନ କରିଛି। ତେବେ ଅଗ୍ରଗତି ସତ୍ତ୍ୱେ ଅଣୁ, କ୍ଷୁଦ୍ର ଓ ମଧ୍ୟମ ଉଦ୍ୟୋଗ (ଏମ୍ଏସ୍ଏମ୍ଇ)ର ମାତ୍ର ୨୨ ପ୍ରତିଶତ ମହିଳାଙ୍କ ମାଲିକାନାରେ ରହିଛି ବୋଲି ସର୍ଭେରୁ ଜଣାପଡ଼ିଛି। କ୍ଷୁଦ୍ର ଉଦ୍ୟୋଗରେ ୧୨% ମାଲିକାନା ଏବଂ ମଧ୍ୟମ ଉଦ୍ୟୋଗରେ ମାତ୍ର ୭% ମାଲିକାନା ସହିତ ବ୍ୟବସାୟର ଆକାର ବୃଦ୍ଧି ପାଉଥିବାରୁ ଏହା ଆହୁରି ହ୍ରାସ ପାଇଥାଏ ।
ଉଲ୍ଲେଖନୀୟ ଉନ୍ନତି ସତ୍ତ୍ୱେ, ପୁଞ୍ଜିର ସୀମିତ ଉପଲବ୍ଧତା, ଦକ୍ଷତା ବ୍ୟବଧାନ ଏବଂ ଲିଙ୍ଗଗତ ମାନଦଣ୍ଡ ଭଳି ବ୍ୟବସ୍ଥାଗତ ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ମହିଳାଙ୍କ ଅର୍ଥନୈତିକ ଅଂଶଗ୍ରହଣରେ ବାଧା ସୃଷ୍ଟି କରୁଛି। ସର୍ବେକ୍ଷଣରେ ୫୫ ପ୍ରତିଶତ ମହିଳା ଘରୋଇ ଏବଂ ଶିଶୁଯତ୍ନ ଦାୟିତ୍ବକୁ ବେତନପ୍ରାପ୍ତ କର୍ମକ୍ଷେତ୍ରରେ ପ୍ରବେଶ କରିବାରେ ପ୍ରମୁଖ ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ବୋଲି ଦର୍ଶାଇଛନ୍ତି। ଭାରତର ଅର୍ଥନୀତିରେ ମହିଳାଙ୍କ ଅଂଶଗ୍ରହଣକୁ ବଜାୟ ରଖିବା ଏବଂ ବିସ୍ତାର କରିବା ପାଇଁ ଲକ୍ଷ୍ୟଯୁକ୍ତ ନୀତିଗତ ହସ୍ତକ୍ଷେପ, ଶିଶୁ ଯତ୍ନ ସହାୟତା ଏବଂ ଦକ୍ଷତା ବିକାଶ ମାଧ୍ୟମରେ ଏହି ଆହ୍ୱାନର ମୁକାବିଲା କରିବା ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ହେବ ବୋଲି ସର୍ଭେରେ ଗୁରୁତ୍ୱାରୋପ କରାଯାଇଛି।
Also read https://purvapaksa.com/woman-weaving-hope-odisha-women-empowerment-handloom-mayurbhanj/
