Why Salman Rushdie The Satanic Verses Returns To India: ଭାରତ ହେଉଛି ପ୍ରଥମ ଦେଶ ଯିଏ କି ଶୈତାନୀ ଶବ୍ଦକୁ ନିଷିଦ୍ଧ କରିଥିଲା । ବ୍ରିଟେନରେ ଏହି ଉପନ୍ୟାସ ପ୍ରକାଶନ ଆରମ୍ଭ ହେବାର ମାତ୍ର ୯ ଦିନ ପରେ ଭାରତ ଏହାକୁ ଭାରତକୁ ଆମଦାନୀ ଓ ଆମଦାନୀ ଉପରେ ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ଲଗାଇଥିଲା।
୩୬ ବର୍ଷ ପୂର୍ବେ ଭାରତରେ ନିଷିଦ୍ଧ ହୋଇଥିବା ସଲମାନ୍ ରୁଶଦିଙ୍କ ଉପନ୍ୟାସ ‘ଦ ସାଟେନିକ୍ ଭର୍ସେସ’ ଏବେ ଭାରତରେ ବିକ୍ରି ହେଉଛି। ଏହା ପ୍ରକାଶ ପାଇବା ପରେ ଏହି ଉପନ୍ୟାସ ବିଶ୍ୱବ୍ୟାପୀ ବିବାଦ ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲା। ଏପରିକି ଇରାନ ରୁଶଦିଙ୍କ ବିରୋଧରେ ଫତୱା ମଧ୍ୟ ଜାରି କରିଥିଲା। ଭାରତରେ ମଧ୍ୟ ମୁସଲମାନ ଭାବନା ଉତ୍ତେଜିତ ହେବା ଆଶଙ୍କାରେ ତତ୍କାଳୀନ କଂଗ୍ରେସ ସରକାର ଏହାର ଆମଦାନୀ ଉପରେ ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ଲଗାଇଥିଲା। ଆସନ୍ତୁ ଜାଣିବା ପୂରା ଘଟଣା କ’ଣ ଥିଲା ଏବଂ ଏବେ ଭାରତରେ ପୁଣି କେମିତି ବିକ୍ରି ଆରମ୍ଭ ହେଲା ଏହି ପୁସ୍ତକ?
ଭାରତୀୟ ବଂଶୋଦ୍ଭବ ବ୍ରିଟିଶ-ଆମେରିକୀୟ ଔପନ୍ୟାସିକ ସଲମାନ ରୁସଦି ୧୯୮୧ ମସିହାରେ ପ୍ରକାଶିତ ତାଙ୍କର ପ୍ରଥମ ଉପନ୍ୟାସ ‘ମିଡନାଇଟ୍ସ ଚିଲଡ୍ରେନ୍’ ଜରିଆରେ ଲୋକପ୍ରିୟତା ଅର୍ଜନ କରିଥିଲେ। ୧୯୮୮ ମସିହା ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୨୬ ତାରିଖରେ ଭାଇକିଂ ପେଙ୍ଗୁଇନ୍ ପବ୍ଲିସିଂ ହାଉସ୍ ତାଙ୍କ ଉପନ୍ୟାସ ‘ଦ ସାଟେନିକ ଭର୍ସେସ’ ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲା। ପରବର୍ଷ, ୨୨ ଫେବୃଆରୀ, ୧୯୮୯ରେ ରେଣ୍ଡମ୍ ହାଉସ୍ ଅଫ୍ ଆମେରିକା ମଧ୍ୟ ଏହାକୁ ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲା।
ଇରାନର ସର୍ବୋଚ୍ଚ ନେତା ଫତୱା ଜାରି କରିଥିଲେ
ଏହି ଉପନ୍ୟାସ ପ୍ରକାଶ ପାଇବା ପରେ ସମଗ୍ର ବିଶ୍ୱରେ ଏହାକୁ ବିରୋଧ କରାଯାଇଥିଲା। ଏପରିକି ଏହାର କପି ମଧ୍ୟ ଜଳା ଯାଇଥିଲା। ଅନେକ ଦେଶ ଏହି ଉପନ୍ୟାସକୁ ନିଷିଦ୍ଧ କରିଥିଲେ। ଇରାନର ତତ୍କାଳୀନ ସର୍ବୋଚ୍ଚ ନେତା ଆୟାତୋଲ୍ଲା ଖୁମେନି ଲେଖକ ସଲମାନ ରୁସଦିଙ୍କ ମୁଣ୍ଡ ଉପରେ ପୁରସ୍କାର ରଖିଥିଲେ। ଏଥିପାଇଁ ସେ ଫତୱା ଜାରି କରିଥିଲେ।
ଭାରତ ହେଉଛି ପ୍ରଥମ ଦେଶ ଯିଏ କି ସାଟେନିକ୍ ଭର୍ସେସକୁ ନିଷିଦ୍ଧ କରିଥିଲା। ବ୍ରିଟେନରେ ଏହି ଉପନ୍ୟାସ ପ୍ରକାଶନ ଆରମ୍ଭ ହେବାର ମାତ୍ର ୯ ଦିନ ପରେ ଭାରତ ଏହାର ଆମଦାନୀ ଓ ବିକ୍ରି ଉପରେ ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ଲଗାଇଥିଲା। ତତ୍କାଳୀନ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ରାଜୀବ ଗାନ୍ଧୀଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱାଧୀନ ସରକାରଙ୍କ ଅର୍ଥ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟ ଏହି ନିଷେଧାଦେଶ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଇଥିଲା। ଏଥିପାଇଁ ସୀମା ଶୁଳ୍କ ବିଜ୍ଞପ୍ତି ନଂ ୪୦୫/୧୨/୮୮-ସିୟୁଏସ୍-୩ ଜାରି କରାଯାଇଥିଲା।
ଏହି କାରଣରୁ ରୁସଦିଙ୍କୁ ଆକ୍ରମଣ କରାଯାଇଥିଲା
ସାଟେନିକ ଭର୍ସେସ ପ୍ରକାଶନ ପରେ ଏହି ଉପନ୍ୟାସରେ ପ୍ରଫେଟ୍ ମହମ୍ମଦଙ୍କୁ ନିନ୍ଦା କରାଯାଇଥିବା ଅଭିଯୋଗ ହୋଇଥିଲା । ଏନେଇ ବିଶ୍ୱବ୍ୟାପୀ ବିକ୍ଷୋଭ ପ୍ରଦର୍ଶନ ହୋଇଥିଲା । ଏହାର କିଛି ଅଂଶ ମୁସଲମାନ ନବୀଙ୍କୁ ସମାଲୋଚନା କରୁଥିବା କୁହାଯାଉଛି। ମୁସଲମାନ ସମ୍ପ୍ରଦାୟର ଲୋକମାନେ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଏହି ପୁସ୍ତକ ଇସଲାମ ଧର୍ମ ଏବଂ ପ୍ରଫେଟଙ୍କ ଧର୍ମକୁ ଅପମାନିତ ଏବଂ ନିନ୍ଦା କରିଛି। ଏହା ପରେ ଅଗଷ୍ଟ ୨୦୨୨ରେ ନ୍ୟୁୟର୍କର ଏକ ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନରେ ସଲମାନ ରୁସଦିଙ୍କ ଉପରେ ଛୁରାମାଡ଼ ହୋଇଥିଲା।
ଭାଷଣ ଦେବାକୁ ଆସିଥିବା ରୁସଦିଙ୍କୁ ଆକ୍ରମଣକାରୀ ଶରୀରର ୧୨ଟି ସ୍ଥାନରେ ଛୁରା ମାଡ଼ କରିଥିଲା। ତାଙ୍କ ବେକ ଓ ପେଟ ସମେତ ବିଭିନ୍ନ ଅଙ୍ଗରେ ୨୭ ସେକେଣ୍ଡ ପାଇଁ ଛୁରି ମାଡ଼ ହୋଇଥିଲା। ଆକ୍ରମଣକାରୀ ଥିଲା ୨୪ ବର୍ଷୀୟ ଲେବନାନ-ଆମେରିକୀୟ ହାଦି ମାତର।
ଉପନ୍ୟାସର ବିକ୍ରି ଦ୍ରୁତ ଗତିରେ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଥିଲା
ରୁସଦି ସେତେବେଳେ ବିବିସି ସହ କଥାବାର୍ତ୍ତାବେଳେ କହିଥିଲେ ଯେ ସେ ଆକ୍ରମଣକାରୀଙ୍କ ସହ ଲଢ଼ି ପାରିନଥିଲେ। ଆକ୍ରମଣ ପରେ ସେ ତଳେ ପଡ଼ିଯାଇଥିଲେ ଏବଂ ଚାରିଆଡ଼େ ରକ୍ତ ବ୍ୟାପିବାକୁ ଲାଗିଥିଲା। ତରବରିଆ ଭାବେ ତାଙ୍କୁ ହେଲିକପ୍ଟର ଡକାଇ ଡାକ୍ତରଖାନା ନିଆଯାଇଥିଲା, ଯେଉଁଠାରେ ସେ ୬ ସପ୍ତାହ ମଧ୍ୟରେ ସୁସ୍ଥ ହୋଇଥିଲେ। ବିବାଦ ଓ ଆକ୍ରମଣ ଯୋଗୁଁ ଉପନ୍ୟାସର ବିକ୍ରି କମିବା ପରିବର୍ତ୍ତେ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଥିଲା। ଆକ୍ରମଣ ପରେ ଏହାକୁ ଅତ୍ୟଧିକ ବିକ୍ରି କରାଯାଇଥିଲା ଏବଂ ବର୍ତ୍ତମାନ ସୁଦ୍ଧା ସମଗ୍ର ବିଶ୍ୱରେ ଏହାର ୧ ନିୟୁତ କପି ବିକ୍ରି ହୋଇସାରିଛି ।
ମନ୍ତ୍ରାଳୟର କୌଣସି ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ନାହିଁ
କୋଲକାତାର ଜଣେ ୫୦ ବର୍ଷୀୟ ବ୍ୟକ୍ତି ସନ୍ଦୀପନ ଏହି ନିଷେଧାଦେଶ ବିରୋଧରେ ହାଇକୋର୍ଟରେ ପିଟିସନ୍ ଦାଖଲ କରିଥିଲେ। ସେ କହିଛନ୍ତି ଯେ ୨୦୧୭ ମସିହାରେ ସେ ଏହି ଉପନ୍ୟାସ ବିଷୟରେ ଉତ୍ସୁକ ହୋଇଯାଇଥିଲେ । ବିଭିନ୍ନ ଦୋକାନରେ ଖୋଜାଖୋଜି କରିଥିଲେ ମଧ୍ୟ ପାଇନଥିଲେ। ସେତେବେଳେ ଜଣାପଡ଼ିଥିଲା ଯେ ଭାରତରେ ଏହି ଉପନ୍ୟାସ ଉପରେ ଏକ ପ୍ରକାର ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ଲଗାଯାଇଛି। ତେଣୁ ଏହା ଭାରତରେ ଉପଲବ୍ଧ ନାହିଁ। ନିଷେଧାଦେଶର କାରଣ ଜାଣିବା ପାଇଁ ସେ ପ୍ରଥମେ ଏକ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟକୁ ଏକ ସାର୍ବଜନୀନ ଅନୁରୋଧ ପଠାଇଥିଲେ। ଏହି ଅନୁରୋଧକୁ ଅନ୍ୟ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟକୁ ପଠାଯାଇଥିଲା। ଏହାପରେ ତାଙ୍କୁ କୁହାଯାଇଥିଲା ଯେ ନିଷେଧାଦେଶ ଉପଲବ୍ଧ ନାହିଁ।
ଏହି କଟକଣାକୁ ହାଇକୋର୍ଟ ଏଇଥିପାଇଁ ହଟାଇଲେ
ସନ୍ଦୀପନ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଯେତେବେଳେ ପୁସ୍ତକକୁ ନିଷିଦ୍ଧ କରିବାକୁ ଆଦେଶ ମିଳୁନାହିଁ ବୋଲି ଜଣାପଡିଲା, ସେତେବେଳେ ତାଙ୍କ ଓକିଲ ବନ୍ଧୁ ପରାମର୍ଶ ଦେଇଥିଲେ ଯେ ଏହି ନିଷେଧାଦେଶର ସାମ୍ବିଧାନିକତାକୁ ଅଦାଲତରେ ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜ କରାଯାଇପାରିବ । ୨୦୧୯ରେ ସେ ଦିଲ୍ଲୀ ହାଇକୋର୍ଟରେ ଏକ ପିଟିସନ୍ ଦାଖଲ କରିଥିଲେ, ଯେଉଁଥିରେ ତାଙ୍କୁ ସମ୍ପୃକ୍ତ ଆଦେଶ ଦେବାକୁ କୁହାଯାଇଥିଲା। ସୀମା ଶୁଳ୍କ ଅଧିକାରୀମାନେ କାଗଜପତ୍ର ଖୋଜୁଛନ୍ତି ବୋଲି କହି ଅମଲାତନ୍ତ୍ର ମାମଲାକୁ ଏଡ଼ାଇ ଚାଲିଥିଲା। ଶେଷରେ ଜଣାପଡ଼ିଲା ଯେ ବର୍ଷ ବର୍ଷ ଧରି ଏହି ଆଦେଶ ଅଦୃଶ୍ୟ ହୋଇଯାଇଥିଲା ଏବଂ ୧୯୮୮ ମସିହା ଅକ୍ଟୋବର ୫ ତାରିଖରେ ଜାରି ହୋଇଥିବା ମୂଳ ଆଦେଶ ଠାବ ହୋଇନଥିଲା।
କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ପରୋକ୍ଷ ଟିକସ ଏବଂ ସୀମା ଶୁଳ୍କ ବୋର୍ଡ ସରକାରଙ୍କ ନିର୍ଦ୍ଦେଶର ନକଲ ଦାଖଲ କରିବାରେ ବିଫଳ ହୋଇଥିବାରୁ ନିଷେଧାଦେଶ ପ୍ରତ୍ୟାହାର କରିବା ଏବଂ ଉପନ୍ୟାସ ଆମଦାନୀ କୁ ଅନୁମତି ଦେବା ବ୍ୟତୀତ ତାଙ୍କ ପାଖରେ ଅନ୍ୟ କୌଣସି ବିକଳ୍ପ ନାହିଁ ବୋଲି ଦିଲ୍ଲୀ ହାଇକୋର୍ଟ ରାୟ ଦେଇଥିଲେ। ତେଣୁ ଆମେ ଏହାର ବୈଧତା ଯାଞ୍ଚ କରିପାରିବୁ ନାହିଁ।
ବିକ୍ରି ଆରମ୍ଭ କଲେ ଦିଲ୍ଲୀର ବହି ବିକ୍ରେତା
ଏହି ନିଷ୍ପତ୍ତିର ପ୍ରାୟ ଦେଢ଼ ମାସ ପରେ ଏବେ ଭାରତରେ ସୀମିତ ସଂଖ୍ୟାରେ ବିକ୍ରି ପାଇଁ ଉପଲବ୍ଧ ହୋଇଛି ସାଟେନିକ ଭର୍ସେସ୍ । ଏହାକୁ ଦିଲ୍ଲୀର ଜଣାଶୁଣା ପୁସ୍ତକ ବିକ୍ରେତା ବାହାରିସାନ୍ସରେ ସୀମିତ ଷ୍ଟକ୍ ବର୍ଗରେ ବିକ୍ରି ପାଇଁ ରଖାଯାଇଛି। ଖାନ୍ ମାର୍କେଟରେ ଥିବା ଏହି ପୁସ୍ତକ ଦୋକାନ ସୋସିଆଲ ମିଡିଆ ପ୍ଲାଟଫର୍ମ ଏକ୍ସରେ ଏହାର ବିକ୍ରି ସମ୍ପର୍କରେ ସୂଚନା ମଧ୍ୟ ପୋଷ୍ଟ କରିଛି। “ସାଟେନିକ୍ ଭର୍ସେସ୍ ଏବେ ବହି ବିକ୍ରେତାଙ୍କ ପାଖରେ ମହଜୁଦ ରହିଛି। ଏହି ଅଦ୍ଭୁତ ଏବଂ ଉତ୍ତେଜନାମୂଳକ ଉପନ୍ୟାସ ଏହାର କଳ୍ପନାତ୍ମକ କାହାଣୀ ଏବଂ ଦୁଃସାହସିକ ବିଷୟବସ୍ତୁ ଦ୍ୱାରା ଦଶନ୍ଧି ଧରି ପାଠକମାନଙ୍କୁ ଆକର୍ଷିତ କରିଛି । ମୁକ୍ତିଲାଭ ପରଠାରୁ ଏହା ବିଶ୍ୱବ୍ୟାପୀ ବିବାଦର କେନ୍ଦ୍ରବିନ୍ଦୁ ପାଲଟିଥିବା ବେଳେ ସ୍ୱାଧୀନ ଅଭିବ୍ୟକ୍ତି, ବିଶ୍ୱାସ ଓ କଳାକୁ ନେଇ ବିତର୍କ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଛି।
ସଂସଦରେ ଭୋଟ୍ ଦେଇଥିବାରୁ ମନମୋହନ ସିଂହଙ୍କୁ ପ୍ରଶଂସା କଲେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦି ଓ ନୀତିନ ଗଡ଼କରୀ
