ବିହାରରେ ଆରଜେଡି ନେତା ତେଜସ୍ୱୀ ଯାଦବଙ୍କ ପାଖରେ ଦୁଇଟି ଭୋଟର କାର୍ଡ ଥିବା କଥା ଜଣାପଡ଼ିଛି । ଏହାପରେ ବିହାରରେ ରାଜନୀତି ଉଷ୍ମ ହୋଇଉଠିଛି । ନିର୍ବାଚନ କମିଶନ ତୁରନ୍ତ ତାଙ୍କୁ ପଚାରିଛି ଯେ ତାଙ୍କ ପାଖରେ ଦୁଇଟି ଭୋଟର କାର୍ଡ କିପରି ଆସିଲା । ତୁରନ୍ତ ଏହା ଉପରେ ତାଙ୍କ ସ୍ପଷ୍ଟୀକରଣ ମାଗିଛି । ଯଦି ପ୍ରମାଣିତ ହୁଏ ଯେ ତାଙ୍କ ପାଖରେ ଦୁଇଟି ଭୋଟର କାର୍ଡ ଜାରି ହୋଇଛି ଏବଂ ସେ ଗୋଟିଏକୁ ବାତିଲ କରି ନାହାନ୍ତି, ତେବେ ତାଙ୍କ ବିରୋଧରେ ଅପରାଧିକ ମାମଲା ହୋଇପାରେ । ଭାରତରେ ଦୁଇଟି ଭୋଟର କାର୍ଡ ରଖୁଥିବା ଲୋକଙ୍କ ସଠିକ ସଂଖ୍ୟା କହିବା କଷ୍ଟକର, କିନ୍ତୁ ନିର୍ବାଚନ କମିଶନ, ଏଡିଆର ଏବଂ ମିଡିଆ ରିପୋର୍ଟ ଅନୁସାରେ, ଏହା ଲକ୍ଷାଧିକ ହୋଇପାରେ । ନିର୍ବାଚନ କମିଶନ କହିଛି ଯେ ସାରା ଦେଶରେ ୧.୨ କୋଟିରୁ ଅଧିକ ନାମ ଡୁପ୍ଲିକେଟ, ମୃତ ବା ଭୁଲ ଠିକଣାରେ ମିଳିଛି । ଏଥିରୁ ଅନେକ ଲୋକଙ୍କ ପାଖରେ ଦୁଇଟି ଭୋଟର ଆଇଡି କାର୍ଡ ଥିଲା, ଜାଣିଶୁଣି ବା ଭୁଲରେ ।
ଭାରତରେ ମୋଟ ୯୬ କୋଟି ଭୋଟର ଅଛନ୍ତି । ଯଦି ମାତ୍ର ୨% ଡୁପ୍ଲିକେଟ ମାନିଲେ, ତେବେ ୧.୯ କୋଟି ଭୋଟର ଡୁପ୍ଲିକେଟ ଶ୍ରେଣୀରେ ଆସିପାରନ୍ତି । ଏହା ମହାରାଷ୍ଟ୍ରରେ ସବୁଠାରୁ ଅଧିକ। ପ୍ରଥମେ ବୁଝିବା ତେଜସ୍ୱୀ ଯାଦବଙ୍କ ମାମଲା କ’ଣ ।
ନିର୍ବାଚନ କମିଶନଙ୍କତେଜସ୍ୱୀ ଯାଦବଙ୍କୁ ନୋଟିସ
୨ ଅଗଷ୍ଟ ୨୦୨୫ରେ ଏକ ପ୍ରେସ କନଫରେନ୍ସରେ ତେଜସ୍ୱୀ ଯାଦବ କହିଥିଲେ ଯେ ତାଙ୍କ ନାମ ବିହାରର ଡ୍ରାଫ୍ଟ ଭୋଟର ତାଲିକାରୁ ହଟିଯାଇଛି । ସେ RAB2916120 ନମ୍ବରର EPIC ଦେଖାଇଥିଲେ, ଯାହା ନିର୍ବାଚନ କମିଶନର ଓ୍ଵେବସାଇଟରେ ଖୋଜିଲେ ରେକର୍ଡରେ ମିଳିନଥିଲା ।
ନିର୍ବାଚନ କମିଶନ ତୁରନ୍ତ ତଥ୍ୟ ଯାଞ୍ଚ କରିଥିଲା ଏବଂ ସ୍ପଷ୍ଟ କରିଥିଲା ଯେ ତେଜସ୍ୱୀ ଯାଦବଙ୍କ ସଠିକ EPIC ନମ୍ବର ହେଉଛି RAB0456228। ତାଙ୍କ ନାମ ପୋଲିଂ ଷ୍ଟେସନ ୨୦୪, ସିରିଆଲ ନମ୍ବର ୪୧୬ରେ ମିଳିଥିଲା । କମିଶନ କହିଥିଲା ଯେ EPIC ନମ୍ବର RAB2916120 କେବେ ଆଧିକାରିକ ଭାବେ ଜାରି ହୋଇନଥିଲା ଏବଂ ଏହାକୁ ଅବୈଧ ଘୋଷଣା କରାଗଲା । ତେଜସ୍ୱୀଙ୍କୁ ଏହି ସନ୍ଦେହଜନକ EPIC କାର୍ଡର ମୂଳ ପ୍ରତି ଜମା କରିବାକୁ ନୋଟିସ ପଠାଯାଇଥିଲା ଯାହା ଦ୍ୱାରା ମାମଲାର ମୂଳ ସ୍ତରରେ ତଦନ୍ତ ହୋଇପାରିବ ।
ବିଜେପି ଏବଂ ଏନଡିଏ ଅଭିଯୋଗ କରିଛନ୍ତି ଯେ ତେଜସ୍ୱୀ ଯାଦବଙ୍କ ପାଖରେ ଦୁଇଟି ଭିନ୍ନ ନିର୍ବାଚନ ମଣ୍ଡଳୀର ଦୁଇଟି ଭୋଟର ଆଇଡି କାର୍ଡ ଅଛି । ଏହା ଜନପ୍ରତିନିଧିତ୍ୱ ଆଇନ, ୧୯୫୦ ଅନୁସାରେ ଅପରାଧ ହୋଇପାରେ । ସେମାନେ ଏହା ଉପରେ ଏଫଆଇଆର ଦାବି କରିଛନ୍ତି । ଅନ୍ୟପକ୍ଷରେ, ଆରଜେଡି ଦାବି କରିଛି ଯେ ଏହା EPIC ନମ୍ବର ବଦଳାଇବା ବା ଡାଟା ମାନିପୁଲେସନର ମାମଲା ହୋଇପାରେ ।
ଏହାର ଆଇନଗତ ଅର୍ଥ କ’ଣ ଏବଂ ସଜା ହୋଇପାରେ କି?
ଯଦି ଦୁଇଟି EPIC କାର୍ଡ ପ୍ରକୃତରେ ଭିନ୍ନ ନିର୍ବାଚନ ମଣ୍ଡଳୀର ଏବଂ ହଠାତ ତିଆରି ହୋଇଛି, ତେବେ ଏହା ଏକ ଅପରାଧ ହୋଇପାରେ। କମିଶନର ତଦନ୍ତ ନିର୍ଣ୍ଣୟ କରିବ ଯେ EPIC ନମ୍ବର RAB2916120 ଆଧିକାରିକ ବୋଲି ଗ୍ରହଣ କରାଯାଇପାରିବ ନା ଏହା ଜାଲି/ଅନଧିକୃତ। ଯଦି ଅଭିଯୋଗ ପ୍ରମାଣିତ ହୁଏ, ତେବେ ତେଜସ୍ୱୀ ଯାଦବଙ୍କୁ ଏଫଆଇଆର, ଆର୍ଥିକ ଜୋରିମାନା ବା ଜେଲ ସଜା ହୋଇପାରେ। ଦେଶରେ ଭିନ୍ନ ଠିକଣାରେ ଦୁଇଟି ଭୋଟର କାର୍ଡ ରଖିବା ଅପରାଧ। ଯଦି ଏପରି ହୁଏ, ତେବେ ତୁରନ୍ତ ଫର୍ମ ୭ ପୂରଣ କରି ଗୋଟିଏ କାର୍ଡ ଜମା କରିଦେବା ଉଚିତ।
ଭିନ୍ନ ଠିକଣାରେ ଦୁଇଟି ଭୋଟର କାର୍ଡ ରଖିବା ଅପରାଧ କି?
ହଁ, ଭାରତରେ ଭିନ୍ନ ଠିକଣାରେ ଦୁଇଟି ଭୋଟର ଆଇଡି କାର୍ଡ ରଖିବା ଅପରାଧ ବୋଲି ଗଣାଯାଏ। ଜନପ୍ରତିନିଧିତ୍ୱ ଆଇନ, ୧୯୫୦ର ଧାରା ୧୭ ଅନୁସାରେ, କୌଣସି ବ୍ୟକ୍ତି ଗୋଟିଏରୁ ଅଧିକ ନିର୍ବାଚନ ମଣ୍ଡଳୀରେ ଭୋଟର ତାଲିକାରେ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ ହୋଇପାରିବେ ନାହିଁ। ଧାରା ୧୮ କହୁଛି ଯେ ଗୋଟିଏ ନିର୍ବାଚନ ମଣ୍ଡଳୀରେ ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି କେବଳ ଗୋଟିଏ ଥର ପଞ୍ଜୀକୃତ ହୋଇପାରିବ।
ଯଦି କେହି ଭୁଲ ଘୋଷଣା ବା ଜାଲିଆତି କରି ଭୋଟର ତାଲିକାରେ ଦୁଇଥର ନାମ ପଞ୍ଜୀକୃତ କରାଇଛନ୍ତି, ଯାହାଦ୍ୱାରା ଦୁଇଟି ଭୋଟର କାର୍ଡ ତିଆରି ହୋଇଛି, ତେବେ ଏହା ଧାରା ୩୧ର ଉଲ୍ଲଂଘନ ହୁଏ। ଏହାକୁ ମିଛ ଘୋଷଣା ବୋଲି ଗଣାଯିବ, ଯେଉଁଥିରେ ଏକ ବର୍ଷ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଜେଲ, ଜୋରିମାନା ବା ଉଭୟ ହୋଇପାରେ। ଏହା ଏକ ଅଣ-ସଂଜ୍ଞେୟ ଅପରାଧ, ଅର୍ଥାତ ପୋଲିସ ମାଜିଷ୍ଟ୍ରେଟଙ୍କ ଆଦେଶ ବିନା ଏଫଆଇଆର ଦାଖଲ କରିପାରିବ ନାହିଁ।
ଯଦି ଦୁଇଟି ଭୋଟର କାର୍ଡ ଅଛି, ତେବେ କ’ଣ କରିବେ?
ଏପରି ଲୋକେ ଫର୍ମ ୭ ପୂରଣ କରି ଡୁପ୍ଲିକେଟ କାର୍ଡ ଜମା କରିଦେବେ ଏବଂ ସ୍ଥାନୀୟ ବୁଥ ଲେଭେଲ ଅଫିସର (BLO)ଙ୍କ ସହ ଯୋଗାଯୋଗ କରିବେ । ଯଦି ଏହା ଭୁଲରେ ହୋଇଛି, ତେବେ ଏହାକୁ ସୁଧାରି ନିଅନ୍ତୁ । ଏପରି କଲେ କୌଣସି ଗମ୍ଭୀର କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ହୁଏ ନାହିଁ ।
– ଡୁପ୍ଲିକେଟ ବା ପୁରୁଣା ଭୋଟର କାର୍ଡକୁ ବାତିଲ କରନ୍ତୁ । ପୁରୁଣା କାର୍ଡର ବିବରଣୀ (ଯେପରି EPIC ନମ୍ବର) ନିର୍ବାଚନ କାର୍ଯ୍ୟାଳୟରେ ଜମା କରନ୍ତୁ । ନିଜର ସ୍ଥିତି ସ୍ପଷ୍ଟ କରନ୍ତୁ, ବିଏଲଓ ଆପଣଙ୍କୁ ପରବର୍ତୀ ପଦକ୍ଷେପ କହିବେ।
ଯଦି ଭୁଲ ଜାଣିଶୁଣି କରାଯାଇଛି, ତେବେ
ଯଦି ଆପଣ ପୁରୁଣା କାର୍ଡ ଲୁଚାଇ ନୂଆ ତିଆରି କରିଛନ୍ତି, ତେବେ ଏହା ଆଇନଗତ ଅପରାଧ ହୋଇପାରେ। ଏଥିରେ ଜନପ୍ରତିନିଧିତ୍ୱ ଆଇନର ଧାରା ୩୧ ଅନୁସାରେ କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ହୋଇପାରେ।
ଜନପ୍ରତିନିଧିତ୍ୱ ଆଇନ, ୧୯୫୦
ଧାରା ୧୭: କୌଣସି ବ୍ୟକ୍ତି ଏକାଧିକ ନିର୍ବାଚନ ମଣ୍ଡଳୀରେ ଭୋଟର ହୋଇପାରିବେ ନାହିଁ।
ଧାରା ୧୮: ଗୋଟିଏ ନିର୍ବାଚନ ମଣ୍ଡଳୀରେ କେବଳ ଗୋଟିଏ ଥର ପଞ୍ଜୀକରଣ ହୋଇପାରିବ।
ଧାରା ୩୧: ଯଦି କେହି ଜାଣିଶୁଣି ମିଛ ଘୋଷଣା ଦିଅନ୍ତି ବା ଭୋଟର ତାଲିକାରେ ଭୁଲ ତଥ୍ୟ ପଞ୍ଜୀକରଣ କରାନ୍ତି, ତେବେ ଏହା ଅପରାଧ।
ସଜା କ’ଣ ହୋଇପାରେ?
ଏକ ବର୍ଷ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଜେଲ, ଜୋରିମାନା ବା ଉଭୟ। ଯଦି ଆପଣ ଦୁଇଟି ଭୋଟର କାର୍ଡ ଭୋଟ ଦେବା ପାଇଁ (ଏକା ବା ଦୁଇଟି ଭିନ୍ନ ସ୍ଥାନରେ) ବା ପରିଚୟ ପ୍ରମାଣ ଭାବେ ବ୍ୟବହାର କରନ୍ତି, ତେବେ ଏହାକୁ “ନିର୍ବାଚନୀ ଠକେଇ” ବୋଲି ଗଣାଯାଇପାରେ। ଏହା ନିର୍ବାଚନ କମିଶନ ଏବଂ କେତେକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ପୋଲିସର ଦୃଷ୍ଟିରେ ଆସିପାରେ। ନିର୍ବାଚନ ସମୟରେ ଅନେକ ସମୟରେ ରାଣ୍ଡମ EPIC ଅଡିଟ ହୁଏ।
ଯଦି ଧରାପଡ଼ନ୍ତି, ତେବେ କ’ଣ ହୋଇପାରେ?
– ନିର୍ବାଚନ କମିଶନ ନୋଟିସ ପଠାଇପାରେ।
– ଆପଣଙ୍କ ବିରୋଧରେ ଏଫଆଇଆର ଦାଖଲ ହୋଇପାରେ।
– ଆପଣଙ୍କ ବିରୋଧରେ ମୁକଦ୍ଦମା ଚାଲିପାରେ।
– ଭବିଷ୍ୟତରେ ନିର୍ବାଚନ ଲଢ଼ିବା ବା ସରକାରୀ ଯୋଜନାର ସୁବିଧା ନେବାରେ ବାଧା ଆସିପାରେ।
– ଆପଣଙ୍କ ନାମ ଭୋଟର ତାଲିକାରୁ ହଟାଇ ଦିଆଯାଇପାରେ।
