ଭାରତ ବିଶ୍ୱର ସବୁଠାରୁ ଦ୍ରୁତ ଗତିରେ ଅଭିବୃଦ୍ଧିଶୀଳ ଅର୍ଥନୀତି ଏବଂ ବିଶ୍ୱର ତୃତୀୟ ବୃହତ୍ତମ ଦେଶ ହେବାକୁ ଯାଉଛି । ତଥାପି ସାମୁଦ୍ରିକ ଶକ୍ତି ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଏହା ବିଶ୍ୱ ସ୍ତରରେ ୧୬ ତମ ସ୍ଥାନରେ ଅଛି । ଏକ ଆକଳନ ଅନୁଯାୟୀ, ଆଗାମୀ ପାଞ୍ଚ ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ଦେଶକୁ ପ୍ରାୟ ୧୧୨ ଜାହାଜ ଆବଶ୍ୟକ, କିନ୍ତୁ ଆମର ଜାହାଜ କାରଖାନାଗୁଡ଼ିକ କେବଳ ୨୮ ନିର୍ମାଣ କରିପାରିବ । ପରିମାଣ ଅନୁସାରେ ଭାରତର ବାଣିଜ୍ୟର ୯୫% ଏବଂ ମୂଲ୍ୟ ଅନୁସାରେ ୭୦% ସମୁଦ୍ର ପଥରେ ପରିବହନ କରାଯାଏ । ତଥାପି ଭାରତର ରପ୍ତାନି ଏବଂ ଆମଦାନିର ପ୍ରାୟ ୫% ଘରୋଇ ଜାହାଜ ଦ୍ୱାରା ପରିଚାଳିତ ହୁଏ । ସ୍ପଷ୍ଟ ଭାବରେ ଦେଶ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଭାବରେ ବିଦେଶୀ ଜାହାଜ ଉପରେ ନିର୍ଭରଶୀଳ। ବର୍ତ୍ତମାନ ସରକାର ଏକ ପ୍ରମୁଖ ଜାହାଜ ଶକ୍ତି ହେବା ପାଇଁ ମହତ୍ୱାକାଂକ୍ଷୀ ଲକ୍ଷ୍ୟ ରଖିଛନ୍ତି ।
କିଛି ମାସ ପୂର୍ବେ ବେଦାନ୍ତ ଲିମିଟେଡର ଅଧ୍ୟକ୍ଷ ଅନିଲ ଅଗ୍ରୱାଲ X ରେ ଏକ ପୋଷ୍ଟରେ ଦେଶର ଜାହାଜ ଶିଳ୍ପର ଅବସ୍ଥା ବିଷୟରେ ଚିନ୍ତା ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲେ। ସେ କହିଥିଲେ ଯେ ଭାରତର ଜାହାଜ ଶିଳ୍ପକୁ ତୁରନ୍ତ ସଂସ୍କାର ଆବଶ୍ୟକ । ଭାରତ ସାମୁଦ୍ରିକ ବାଣିଜ୍ୟରେ ଚୀନ୍ ଠାରୁ ବହୁତ ପଛରେ ପଡ଼ିଯାଇଛି । ଆଜି ଚୀନ୍ ଜାହାଜ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଭାବରେ ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ବାଣିଜ୍ୟରେ ପ୍ରାଧାନ୍ୟ ବିସ୍ତାର କରେ । ବିଶ୍ୱର ୯୮% ବାଣିଜ୍ୟ ଜାହାଜ ଚୀନ୍ କମ୍ପାନୀଗୁଡ଼ିକ ଦ୍ୱାରା ପରିଚାଳିତ ହୁଏ କିମ୍ବା ଚୀନ୍ ନିର୍ମିତ ଜାହାଜ ବ୍ୟବହାର କରେ । ଗତ ବର୍ଷ ବିଶ୍ୱ ସ୍ତରରେ ଯୋଗାଣ ହୋଇଥିବା ସମସ୍ତ ଜାହାଜର ଅଧା ଚୀନରେ ନିର୍ମିତ ହୋଇଥିଲା । ବିଶ୍ୱର ୨୦ଟି ବୃହତ୍ତମ ଜାହାଜ କମ୍ପାନୀର ନୌବାହିନୀର ୩୦% ଜାହାଜ ଚୀନରେ ନିର୍ମିତ । ଅଗ୍ରୱାଲ କହିଥିଲେ ଯେ ଭାରତ ତିନି ପାର୍ଶ୍ୱରେ ସମୁଦ୍ର ଦ୍ୱାରା ଘେରି ରହିଛି ଏବଂ ଏହାର ଏକ ସମୃଦ୍ଧ ସାମୁଦ୍ରିକ ଇତିହାସ ଅଛି। ଜାହାଜ ଶିଳ୍ପକୁ ପୁନର୍ଜୀବିତ କରିବା ପାଇଁ ସମସ୍ତଙ୍କୁ ଏକାଠି କାମ କରିବାକୁ ପଡ଼ିବ। ସରକାରୀ ଏବଂ ଘରୋଇ କ୍ଷେତ୍ର ମଧ୍ୟରେ କୌଣସି ପାର୍ଥକ୍ୟ ରହିବା ଉଚିତ୍ ନୁହେଁ। ଏହି ଲକ୍ଷ୍ୟ ହାସଲ କରିବା ପାଇଁ ସମସ୍ତଙ୍କୁ ଏକାଠି କାମ କରିବାକୁ ପଡିବ। ପରିସଂଖ୍ୟାନ ଅନୁଯାୟୀ, ୧୯୯୯ ମସିହାରେ ବିଶ୍ୱ ଜାହାଜ ନିର୍ମାଣ ବଜାରରେ ଚୀନର ଅଂଶ ମାତ୍ର ୫% ଥିଲା, ଯାହା ୨୦୨୩ ସୁଦ୍ଧା ୫୦% କୁ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଥିଲା।
ଜାନୁଆରୀ ୨୦୨୪ରେ, ବାଣିଜ୍ୟିକ ବିଶ୍ୱ ନୌବାହିନୀରେ ଚୀନର ଅଂଶ ୧୯% ଅତିକ୍ରମ କରିଥିଲା। ଏହା ୯୫% ଜାହାଜ କଣ୍ଟେନର ଉତ୍ପାଦନ ଏବଂ ବିଶ୍ୱ ଆଭ୍ୟନ୍ତରୀଣ ଚାସିସର ୮୬% ବିଶ୍ୱ ଯୋଗାଣ ପାଇଁ ଦାୟୀ। ଏହା ବିଶ୍ୱ ଜାହାଜ ଶିଳ୍ପରେ ଚୀନର ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ସ୍ଥିତିକୁ ଦର୍ଶାଏ। ଜାହାଜ ନିର୍ମାଣ କ୍ଷମତା ସମୁଦ୍ରିକ ଶକ୍ତି ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଭାରତ ବିଶ୍ୱରେ ୧୬ ତମ ସ୍ଥାନରେ ଅଛି। ଭାରତ ୨୦୩୦ ସୁଦ୍ଧା ଶ୍ରେଷ୍ଠ ୧୦ ଜାହାଜ ନିର୍ମାଣ ରାଷ୍ଟ୍ର ମଧ୍ୟରେ ଏବଂ ୨୦୪୭ ସୁଦ୍ଧା ଶ୍ରେଷ୍ଠ ୫ ମଧ୍ୟରେ ସ୍ଥାନ ପାଇବାକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟ ରଖିଛି। ଭାରତ ସାମୁଦ୍ରିକ କ୍ଷେତ୍ରରେ ସବୁଠାରୁ ବଡ଼ ନିବେଶ କରୁଛି। ସମ୍ପ୍ରତି, କେନ୍ଦ୍ର କ୍ୟାବିନେଟ ଜାହାଜ ଏବଂ ବନ୍ଦର ଶିଳ୍ପ ପାଇଁ ୬୯୭୨୫ କୋଟିର ଏକ ପ୍ରମୁଖ ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ପ୍ୟାକେଜକୁ ମଞ୍ଜୁର କରିଛି। ଏହାର ପ୍ରାଥମିକ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ହେଉଛି ଦ୍ରୁତ ଭିତ୍ତିଭୂମିକୁ ବୃଦ୍ଧି କରିବା। ଏହା ଜାହାଜ ନିର୍ମାଣ, ମରାମତି ଏବଂ ଜାହାଜ ଭାଙ୍ଗିବାରେ ନିବେଶକୁ ଆକର୍ଷିତ କରିବ। ଏହା ଘରୋଇ ଜାହାଜ ମାଲିକାନାକୁ ମଧ୍ୟ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବ ଏବଂ ବନ୍ଦର ଭିତ୍ତିଭୂମିକୁ ଉନ୍ନତ କରିବ। ସରକାର ଆଶା କରୁଛନ୍ତି ଯେ ଏହି ପଦକ୍ଷେପ ଲକ୍ଷ ଲକ୍ଷ ନୂତନ ନିଯୁକ୍ତି ସୃଷ୍ଟି କରିବ ଏବଂ ଭାରତକୁ ବିଶ୍ୱ ପରିବହନ ମାର୍ଗରେ ଏକ ଦୃଢ଼ ପାଦ ସ୍ଥାପନ କରିବାକୁ ସକ୍ଷମ କରିବ। ନବଭାରତ ଟାଇମ୍ସ ଆମେରିକାର ଫାଶରେ ଫସିଗଲା ଭାରତ ଚୀନର ଗୋଟିଏ ଭୁଲ, ଏବଂ ପାକିସ୍ତାନ ଏକ ମୁଦ୍ରା ପାଲଟିଗଲା! ଜାହାଜ ଶିଳ୍ପର ସ୍ଥିତି ସରକାର ଦାବି କରୁଛନ୍ତି ଯେ ଏହି ସଂସ୍କାରଗୁଡ଼ିକ ୩ ନିୟୁତ ଅତିରିକ୍ତ ନିଯୁକ୍ତି ସୃଷ୍ଟି କରିବ ଏବଂ ୪.୫ ଲକ୍ଷ କୋଟି ଟଙ୍କାର ନିବେଶକୁ ଆକର୍ଷିତ କରିବ। ଏହା ୪.୫ ନିୟୁତ ମୋଟ ଟନ୍ ଜାହାଜ ନିର୍ମାଣ କ୍ଷମତାକୁ ସମର୍ଥନ କରିବ। କିଛି ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ଏହି କ୍ଷମତା ୮.୨ ନିୟୁତ ମୋଟ ଟନ୍ କୁ ବୃଦ୍ଧି ପାଇବାର ଆଶା କରାଯାଉଛି।
ସରକାରୀ ଏବଂ ଶିଳ୍ପ ତଥ୍ୟ ଅନୁଯାୟୀ, ଭାରତର ବର୍ତ୍ତମାନର ଜାହାଜ ନିର୍ମାଣ କ୍ଷମତା ୦.୧ ନିୟୁତ ମୋଟ ଟନ୍ ରୁ ଅଧିକ। ଏହି ସଂସ୍କାରଗୁଡ଼ିକ ପ୍ରତିବର୍ଷ ବନ୍ଦର କ୍ଷମତାକୁ ଅତିରିକ୍ତ ୨୫୦ ନିୟୁତ ଟନ୍ ବୃଦ୍ଧି କରିବ। ଏହା ସହିତ, ୨୫୦୦ ରୁ ଅଧିକ ନୂତନ ଜାହାଜ ଯୋଡାଯିବ। ସରକାରୀ ତଥ୍ୟ ଅନୁଯାୟୀ, ଭାରତର ବର୍ତ୍ତମାନର ବନ୍ଦର କ୍ଷମତା ପ୍ରତିବର୍ଷ ୨୬୦୦ ନିୟୁତ ଟନ୍। ଆଜି, ବିଶ୍ୱ ପରିବହନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଭାରତର ସ୍ଥିତି ବହୁତ ସୀମିତ। ଆମେ ରପ୍ତାନି ଏବଂ ଆମଦାନି ପାଇଁ ବିଦେଶୀ ଜାହାଜ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରୁ। ଭାରତୀୟ ଜାହାଜ କାରଖାନାଗୁଡ଼ିକ ବହୁତ କମ୍ ଜାହାଜ ନିର୍ମାଣ କରନ୍ତି। ଆଜି, ଘରୋଇ ଜାହାଜଗୁଡ଼ିକ ଭାରତର ରପ୍ତାନି ଏବଂ ଆମଦାନିର କେବଳ ୫% ଅଟେ, ଯାହା ୧୯୮୭-୮୮ରେ ୪୦% ଥିଲା। ଆମେ ମାଲ ପରିବହନ ପାଇଁ ଏହି ବିଦେଶୀ ଜାହାଜଗୁଡ଼ିକୁ ବାର୍ଷିକ ୭୫ ବିଲିୟନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଦେଉଛୁ। ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦି ସମ୍ପ୍ରତି କହିଛନ୍ତି ଯେ ଏହି ପରିମାଣ ଭାରତର ପ୍ରତିରକ୍ଷା ବଜେଟ୍ ସହିତ ସମାନ।
ସରକାର ୨୦୨୬ ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷ ପାଇଁ ପ୍ରତିରକ୍ଷା ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟକୁ ୬.୮ ଲକ୍ଷ କୋଟି ଆବଣ୍ଟନ କରିଛନ୍ତି। ନବଭାରତ ଟାଇମ୍ସ ଭାରତ-ଚୀନ୍ ସମ୍ପର୍କ: ଭାରତ ଚୀନକୁ ଉଚିତ ଜବାବ ଦେବାକୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ, ଡ୍ରାଗନର ‘ଜଳ ବୋମା’ ପ୍ରଭାବହୀନ ହେବ, ଯୋଜନା ବିଷୟରେ ଜାଣନ୍ତୁ। ଚୀନ୍ର ପ୍ରାଧାନ୍ୟ ଚୀନ୍ ଏହି କ୍ଷେତ୍ରରେ ସର୍ବବୃହତ ଖେଳାଳି, ବିଶ୍ୱ କ୍ଷମତାର ୫୦% ରୁ ଅଧିକ। ୨୦୨୪ରେ, ଚୀନ୍ ମୋଟ ୩୩ ନିୟୁତ ମୋଟ ଟନ୍ ଜାହାଜ ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲା, ତା’ପରେ ଦକ୍ଷିଣ କୋରିଆ (୧୮ ନିୟୁତ ମୋଟ ଟନ୍) ଏବଂ ଜାପାନ (୧୦ ନିୟୁତ ମୋଟ ଟନ୍)।
ଏହି ତିନୋଟି ପୂର୍ବ ଏସୀୟ ଦେଶ ବିଶ୍ୱ ଜାହାଜ ନିର୍ମାଣର ପ୍ରାୟ ୯୦% ଅଟେ। ଚୀନ୍ର ପ୍ରାଧାନ୍ୟ ଜାରି ରହିଛି। ୨୦୨୪ରେ ଟନେଜ୍ ଅନୁସାରେ ମୋଟ ନୂତନ ଜାହାଜ ନିର୍ମାଣ ଅର୍ଡରର ୫୯% ଚୀନ୍ ଥିଲା। ଭାରତୀୟ ଜାହାଜ ନୌବାହିନୀ ବିଶ୍ୱର ମୋଟ ଜାହାଜର ମାତ୍ର ୧% ଅଟେ। KPMG ଅନୁଯାୟୀ, ଭାରତର ଜାହାଜ ନିର୍ମାଣ କ୍ଷମତା ମାତ୍ର ୦.୦୭୨ ନିୟୁତ ମୋଟ ଟନ୍, ଯାହା ବିଶ୍ୱ କ୍ଷମତା (୬୫ ନିୟୁତ ମୋଟ ଟନ୍) ର ଏକ ଛୋଟ ଅଂଶ। ମୂଲ୍ୟ ଦୃଷ୍ଟିରୁ, ଏହାର ମୂଲ୍ୟ ମାତ୍ର ୧.୧ ବିଲିୟନ ବିଶ୍ୱ ବଜାର ଆକାର ୧୫୦ ବିଲିୟନ ତୁଳନାରେ। ଭାରତରେ ସରକାରୀ ଜାହାଜ କାରଖାନାଗୁଡ଼ିକ ମୁଖ୍ୟତଃ ନୌସେନା ପାଇଁ ଜାହାଜ ନିର୍ମାଣ ଉପରେ ଧ୍ୟାନ ଦିଅନ୍ତି । L&T ଭଳି କିଛି କମ୍ପାନୀ ବାଣିଜ୍ୟିକ ଜାହାଜ ନିର୍ମାଣ କରନ୍ତି କିନ୍ତୁ ସେମାନଙ୍କର ଉତ୍ପାଦନ ବିଶ୍ୱ ମାନଦଣ୍ଡଠାରୁ କମ୍ । ଏହି କ୍ଷେତ୍ର କିଛି ବର୍ଷ ଧରି ବଡ଼ ବାଣିଜ୍ୟିକ ଅର୍ଡର ଅଭାବ ସହିତ ସଂଘର୍ଷ କରିଆସୁଛି।
ALSO READ https://purvapaksa.com/do-you-know-about-these-organizations-that-originated-from-the-sangh-family/
https://purvapaksa.com/do-you-know-about-these-organizations-that-originated-from-the-sangh-family/
