ବିହାରରେ ନିର୍ବାଚନ ଶୀର୍ଷରେ ଅଛି । ଏଥର ନିର୍ବାଚନ ପୂର୍ବ ନିର୍ବାଚନଠାରୁ ବହୁତ ଭିନ୍ନ ଦେଖାଯାଉଛି। ଶାସକ ଏନଡିଏ ଏବଂ ବିରୋଧୀ ଇଣ୍ଡିଆ ବ୍ଲକ୍ ଉଭୟ ନିଜ ନିଜ ରଣନୀତି ଅନୁସରଣ କରୁଛନ୍ତି। ଉଭୟ ମେଣ୍ଟ ମୁଖ୍ୟତଃ ସେମାନଙ୍କର ମୁଖ୍ୟ ଭୋଟରଙ୍କୁ ବଜାୟ ରଖିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରୁଛନ୍ତି। ସେମାନେ କିଛି ପରିମାଣରେ, ବିରୋଧୀ ମେଣ୍ଟର ଭୋଟରଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରବେଶ କରିବାକୁ ମଧ୍ୟ ଚେଷ୍ଟା କରୁଛନ୍ତି। ବିଶେଷଜ୍ଞମାନେ କୁହନ୍ତି ଯେ ଏହା ଏକ ପ୍ରକାରର ‘ରକ୍ଷା ରଣନୀତି’। ପ୍ରଶାନ୍ତ କିଶୋରଙ୍କ ଜନସୁରାଜ ଭଳି ନୂତନ ଦଳର ଉତ୍ଥାନ ସହିତ ବର୍ତ୍ତମାନର ରାଜନୈତିକ ପାଣିପାଗ ମଧ୍ୟ ଏହାର ପ୍ରମୁଖ କାରଣ।
ଟିକେଟ୍ ବଣ୍ଟନ ସମୟରେ ମୁଖ୍ୟ ଭୋଟରଙ୍କ ବିଶେଷ ବିଚାର
ଏନଡିଏ ଏଥର ଏହାର ମୁଖ୍ୟ ଭୋଟରଙ୍କ ବିଶେଷ ଯତ୍ନ ନେଇଛି। ଭାରତୀୟ ଜନତା ପାର୍ଟି (ବିଜେପି) ଉଚ୍ଚ ଜାତିର ଭୋଟରଙ୍କୁ ଆକର୍ଷିତ କରିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରିଥିବା ବେଳେ, ଜନତା ଦଳ (ୟୁନାଇଟେଡ୍) କିମ୍ବା ଜେଡିୟୁ, ଏହାର ଅତ୍ୟନ୍ତ ପଛୁଆ ଭୋଟରଙ୍କ ଉପରେ ଧ୍ୟାନ ଦେଇଛି। ଉଭୟ ଦଳ ସେମାନଙ୍କର ପ୍ରାୟ ଅଧା ଟିକେଟ୍ ଏହି ମୁଖ୍ୟ ସମର୍ଥନ ଗୋଷ୍ଠୀଗୁଡ଼ିକୁ ବଣ୍ଟନ କରିଛନ୍ତି। ପ୍ରକୃତରେ, ଏହି ଦୁଇ ଦଳ ଦୀର୍ଘ ସମୟ ଧରି ପରସ୍ପରର ପରିପୂରକ ହୋଇଆସିଛନ୍ତି। ବିଜେପି ଉଚ୍ଚ ଜାତି ଏବଂ କିଛି ପଛୁଆ ଜାତି ଭୋଟରଙ୍କ ଉପରେ ଧ୍ୟାନ ଦେଇଆସିଛି କିନ୍ତୁ ଜେଡିୟୁ ଅତ୍ୟନ୍ତ ପଛୁଆ ଜାତି ଏବଂ ମହାଦଳିତଙ୍କ ଉପରେ ଧ୍ୟାନ ଦେଇଛି। ଏହି ପଦ୍ଧତି ସମୟ ସହିତ ପ୍ରଭାବଶାଳୀ ପ୍ରମାଣିତ ହୋଇଛି।
ବିଜେପି ଏବଂ ଜେଡିୟୁର ମୂଳ ଭୋଟରଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରବେଶ କରିବାର ପ୍ରୟାସ
ଏଥର ଇଣ୍ଡିଆ ବ୍ଲକ ବିଜେପି ଏବଂ ଜେଡିୟୁର ମୂଳ ଭୋଟରଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରବେଶ କରିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରିଛି। ପ୍ରକୃତରେ, ଏହା ବିଜେପି ଏବଂ ଜେଡିୟୁ ପାଇଁ ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ସୁବିଧା ଯେ ଯଦି ସେମାନେ ସେମାନଙ୍କର ମୁଖ୍ୟ ଭୋଟରଙ୍କୁ ବଜାୟ ରଖିବାରେ ସଫଳ ହୁଅନ୍ତି ତେବେ ସେମାନଙ୍କର ନିର୍ବାଚନୀ ସନ୍ତୁଳନ ୨୦ ହୋଇଯାଏ। ଏହି କାରଣରୁ ପୂର୍ବ ନିର୍ବାଚନ ପରିୟ ଏନଡିଏ ଦଳଗୁଡ଼ିକ କୌଣସି ବଡ଼ ବିପଦ ନ ନେଇ ସେମାନଙ୍କର ମୁଖ୍ୟ ଭୋଟରଙ୍କୁ ଆକର୍ଷିତ କରିବା ଉପରେ ଧ୍ୟାନ ଦେଇଥିଲେ। ଏହାର ଏକ ପ୍ରମୁଖ ଉଦାହରଣ ହେଉଛି ଯେ ଉଭୟ ଦଳ ପୂର୍ବ ନିର୍ବାଚନ ତୁଳନାରେ ଯାଦବମାନଙ୍କୁ କମ୍ ଟିକେଟ ବଣ୍ଟନ କରିଥିଲେ ଏବଂ ସେମାନଙ୍କ ସମର୍ଥନ ଗୋଷ୍ଠୀକୁ ଅଧିକ ଅଂଶ ଦେଇଥିଲେ। ଏହି ସମୟରେ ଭାରତ ମେଣ୍ଟରେ ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ଜନତା ଦଳ ୫୦ରୁ ଅଧିକ ଯାଦବଙ୍କୁ ଟିକେଟ ଦେଇଥିଲା ଯେତେବେଳେ ପ୍ରାୟ ଏକ ଡଜନ ମୁସଲମାନଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ ପ୍ରାର୍ଥୀ କରିଥିଲା।
କଂଗ୍ରେସ ଦଳିତ ଏବଂ ପଛୁଆ ଜାତିକୁ ଟିକେଟ ଦେବା ଉପରେ ଧ୍ୟାନ ଦେଇଛି। ଏଥର RJD ଏବଂ କଂଗ୍ରେସ ମଧ୍ୟ ବିଜେପି ଏବଂ JDU ପରି ସମାନ ଉପାୟରେ ଟିକେଟ୍ ବାଣ୍ଟିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରିଛନ୍ତି। ଯାଦବ ଏବଂ ମୁସଲିମ ଭୋଟରଙ୍କୁ ଆକର୍ଷିତ କରିବା ପରେ, ସେମାନେ NDAର ଭୋଟ ବ୍ୟାଙ୍କରେ ପ୍ରବେଶ କରିବାକୁ ମଧ୍ୟ ଚେଷ୍ଟା କରିଛନ୍ତି। ଇ.ଣ୍ଡି.ଆ ପାଇଁ ସବୁଠାରୁ ପ୍ରଭାବଶାଳୀ ରଣନୀତି ହେଉଛି NDAକୁ ସମର୍ଥନ କରୁଥିବା କିଛି ଜାତି ଗୋଷ୍ଠୀରେ ପ୍ରବେଶ କରିବା ସହିତ ଏହାର ମୁଖ୍ୟ ଭୋଟରମାନଙ୍କୁ ବଜାୟ ରଖିବା। ଇଣ୍ଡିଆ ବ୍ଲକ ବିଶେଷ ଭାବରେ ଉଚ୍ଚ ଜାତି ମଧ୍ୟରେ ଭୂମିହାର, ପଛୁଆ ଜାତି ମଧ୍ୟରେ କୁର୍ମି-କୋଇରି ଏବଂ ଦଳିତଙ୍କ ଏକ ଅଂଶକୁ ଆକର୍ଷିତ କରିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରିଛି।
ଉଭୟ ପାର୍ଶ୍ୱରେ ଅନିଶ୍ଚିତତାର ବାତାବରଣ ରହିଛି
ଉଭୟ ପାର୍ଶ୍ୱରେ ଅନିଶ୍ଚିତତାର ବାତାବରଣ ରହିଛି। ବିଶେଷଜ୍ଞମାନେ ଉଭୟ ମେଣ୍ଟର ରଣନୀତିକୁ “ରକ୍ଷାମୂଳକ” ବୋଲି ବର୍ଣ୍ଣନା କରୁଛନ୍ତି। ସେମାନଙ୍କ ମତରେ ଏହି ରଣନୀତି ବର୍ତ୍ତମାନର ରାଜନୈତିକ ପରିସ୍ଥିତି ବିଷୟରେ ସେମାନଙ୍କର ଅନିଶ୍ଚିତତାକୁ ପ୍ରତିଫଳିତ କରେ। ସେମାନେ ପ୍ରଶାନ୍ତ କିଶୋର ଫ୍ୟାକ୍ଟରକୁ ମଧ୍ୟ ଏକ କାରଣ ଭାବରେ ବିବେଚନା କରନ୍ତି। ଅସଦୁଦ୍ଦିନ ଓୱେସିଙ୍କ ଉପସ୍ଥିତି ସହିତ ଇଣ୍ଡିଆ ଆଲାଏନ୍ସ ମୁସଲିମ ଭୋଟକୁ ଅଣଦେଖା କରିପାରିବ ନାହିଁ। ୨୦୨୦ ନିର୍ବାଚନରେ ଓୱେସିଙ୍କ ଦଳ ଅନେକ ଆସନରେ ମେଣ୍ଟକୁ କ୍ଷତି ପହଞ୍ଚାଇଥିଲା। ଏହି ରାଜନୈତିକ ପରିବେଶରେ ଏହା ଦେଖାଯାଉଛି ଯେ ଦୁଇଟି ମେଣ୍ଟ ମଧ୍ୟରୁ ଯିଏ ବି ଶେଷ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଏହାର ମୁଖ୍ୟ ଭୋଟରଙ୍କୁ ବଜାୟ ରଖିପାରିବ ତାହା ସବୁଠାରୁ ଲାଭଦାୟକ ହେବ।
NDAର ରଣନୀତି ମୁଖ୍ୟତଃ ଏହାର ପାରମ୍ପରିକ ଭୋଟରଙ୍କୁ ମଜବୁତ କରିବା ଉପରେ କେନ୍ଦ୍ରିତ। ବିଜେପି ଉଚ୍ଚ ଜାତି, ଏହାର ପାରମ୍ପରିକ ସମର୍ଥକମାନଙ୍କ ଉପରେ ନିଜର ବାଜି ଲଗାଇଛି। ଏହି ସମୟରେ JDU ଅତ୍ୟନ୍ତ ପଛୁଆ ଏବଂ ମହାଦଳିତ ଭୋଟର ଏହାର ମୁଖ୍ୟ ଭୋଟ ବ୍ୟାଙ୍କ ଉପରେ ଧ୍ୟାନ ଦେଇଛି। ମିଳିତ ଭାବରେ ଏହି ଦୁଇ ଦଳ ଏପରି ଭାବରେ ଟିକେଟ ବଣ୍ଟନ କରିଛନ୍ତି ଯାହା ସେମାନଙ୍କର ମୁଖ୍ୟ ଭୋଟରମାନଙ୍କୁ ଖୁସି ରଖିଥାଏ। ଏହା ଏକ ‘ନିରାପଦ’ ଖେଳ ଯେଉଁଥିରେ ସେମାନେ କୌଣସି ବଡ଼ ବିପଦ ନେବାକୁ ଚାହାଁନ୍ତି ନାହିଁ। ଏହାର ଅର୍ଥ ସେମାନେ ସେମାନଙ୍କର ଦୃଢ଼ ଆଧାରକୁ ହଲାଇବାକୁ ଚାହାଁନ୍ତି ନାହିଁ।
ଅନ୍ୟପକ୍ଷରେ RJD ଏବଂ କଂଗ୍ରେସକୁ ନେଇ ଗଠିତ ଇଣ୍ଡିଆ ବ୍ଲକ NDAର ଭୋଟରମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ପ୍ରବେଶ କରିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରୁଛି। RJD ଏହାର ପାରମ୍ପରିକ ସମର୍ଥକ ଯାଦବମାନଙ୍କୁ ବହୁ ସଂଖ୍ୟକ ଟିକେଟ ଦେଇଛି। ଏହା ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୋଟ ବ୍ୟାଙ୍କ ମୁସଲିମ ପ୍ରାର୍ଥୀଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ ଛିଡ଼ା କରିଛି। କଂଗ୍ରେସ ଦଳିତ ଏବଂ ପଛୁଆ ଜାତି ଉପରେ ଧ୍ୟାନ ଦେଇଛି। ଏହିପରି ଇଣ୍ଡିଆ ବ୍ଲକ NDA ଭୋଟରମାନଙ୍କୁ ଏକକାଳୀନ ଆକର୍ଷିତ କରିବା ସହିତ ଏକତ୍ର ଏହାର ମୁଖ୍ୟ ଭୋଟରମାନଙ୍କୁ ଆକର୍ଷିତ କରିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରୁଛି।
‘ଜନସୁରାଜ’ ଭଳି ନୂତନ ଦଳ ନିର୍ବାଚନକୁ ଆକର୍ଷଣୀୟ କରିଥାଏ
ପ୍ରଶାନ୍ତ କିଶୋରଙ୍କ ‘ଜନସୁରାଜ’ ଭଳି ନୂତନ ଦଳର ଉତ୍ଥାନ ମଧ୍ୟ ଏହି ନିର୍ବାଚନକୁ ଆକର୍ଷଣୀୟ କରୁଛି। ଏହି ଦଳଗୁଡ଼ିକ ପାରମ୍ପରିକ ଭୋଟରଙ୍କ ବ୍ୟତୀତ ନୂତନ ଭୋଟରଙ୍କୁ ଆକର୍ଷିତ କରିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରୁଛନ୍ତି। ଏହା ମୁଖ୍ୟ ମେଣ୍ଟଗୁଡ଼ିକ ଉପରେ ସେମାନଙ୍କର ରଣନୀତିକୁ ସଜାଡ଼ିବା ଏବଂ ନୂତନ ଭୋଟରଙ୍କୁ ଆକର୍ଷିତ କରିବାକୁ ଚାପ ବୃଦ୍ଧି କରୁଛି।
ବିଶେଷଜ୍ଞମାନେ ବିଶ୍ୱାସ କରନ୍ତି ଯେ ଏହି ନିର୍ବାଚନ ଏକ ନିକଟତମ ପ୍ରତିଯୋଗିତା ହେବ। ଉଭୟ ମେଣ୍ଟ ନିଜସ୍ୱ ଶକ୍ତି ଉପରେ ନିର୍ଭର କରୁଛନ୍ତି କିନ୍ତୁ ସେମାନେ ବିରୋଧୀ ଶିବିରରେ କିଛି ପ୍ରବେଶ କରିବାକୁ ମଧ୍ୟ ଆଶା କରୁଛନ୍ତି। ଏହି “ପ୍ରତିରକ୍ଷା ରଣନୀତି” ସୂଚାଇ ଦିଏ ଯେ ଉଭୟ ଦଳ ବିପଦ ପ୍ରତିରୋଧୀ ଏବଂ ସେମାନଙ୍କର ଦୃଢ଼ ଆଧାର ବଜାୟ ରଖିବା ଉପରେ ଧ୍ୟାନ ଦେଉଛନ୍ତି।
AIMIMର ଉପସ୍ଥିତି ମଧ୍ୟ ଏକ ପ୍ରମୁଖ କାରଣ
ଆସଦୁଦ୍ଦିନ ଓୱେସିଙ୍କ ଦଳ AIMIMର ଉପସ୍ଥିତି ମଧ୍ୟ ଏକ ପ୍ରମୁଖ କାରଣ। ୨୦୨୦ ନିର୍ବାଚନରେ AIMIM ଅନେକ ଆସନରେ ମହାଗଠବନ୍ଧନକୁ କ୍ଷତି ପହଞ୍ଚାଇଥିଲା। ତେଣୁ ଅଖିଳ ଭାରତୀୟ ମେଣ୍ଟ ମୁସଲିମ ଭୋଟ ସହିତ କୌଣସି ବିପଦ ନେବାକୁ ପଛଘୁଞ୍ଚା ଦେଉଛି ଏବଂ ସେଗୁଡ଼ିକୁ ବଜାୟ ରଖିବା ପାଇଁ ସମସ୍ତ ପ୍ରକାରର ପ୍ରୟାସ କରୁଛି।
