One nation one election: କେନ୍ଦ୍ର ସରକାର ଗୋଟିଏ ଦେଶ- ଗୋଟିଏ ନିର୍ବାଚନ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ୧୨୯ତମ ସମ୍ବିଧାନ ସଂଶୋଧନ ବିଲ୍ ଏବଂ କେନ୍ଦ୍ରଶାସିତ ଅଞ୍ଚଳ ଆଇନ ସଂଶୋଧନ ବିଲ୍ ଲୋକସଭାରେ ଆଗତ କରିଛନ୍ତି। ଏହି ବିଲ୍କୁ ଜେପିସିକୁ ପଠାଯିବ। ଯଦି ୨୦୨୬ରେ ଏହି ବିଲ୍ ପାରିତ ହୁଏ, ତେବେ ନିର୍ବାଚନ ଆୟୋଗଙ୍କୁ ୨୦୨୯ ବର୍ଷ ପାଇଁ ପ୍ରସ୍ତୁତି କରିବାକୁ ପଡ଼ିବ। ତେବେ ବିଶେଷଜ୍ଞଙ୍କ ମତରେ ଗୋଟିଏ ଦେଶ- ଗୋଟିଏ ନିର୍ବାଚନ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣରୂପେ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହେବାକୁ ୨୦୩୪ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସମୟ ଲାଗିପାରେ।
‘ଗୋଟିଏ ଦେଶ-ଗୋଟିଏ ନିର୍ବାଚନ’ ଆଭିମୁଖ୍ୟଠାରୁ ଗୋଟିଏ ପାଦ ଆଗକୁ ଯାଇ ବିରୋଧୀ ଦଳଗୁଡ଼ିକର ତୀବ୍ର ବିରୋଧ ମଧ୍ୟରେ ସରକାର ମଙ୍ଗଳବାର ଲୋକସଭାରେ ସମ୍ବିଧାନ (୧୨୯ତମ) ସଂଶୋଧନ ବିଲ୍ ଏବଂ ଅନ୍ୟ ଏକ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ବିଲ୍ ଆଗତ କରିଛନ୍ତି। ଏହାପରେ ବିରୋଧୀ ଏହି ବିଲ୍କୁ ଏକଛତ୍ରବାଦୀ ବୋଲି କହିବା ସହ ଏହି ବିଲ୍କୁ ଯୁଗ୍ମ ସଂସଦୀୟ କମିଟି (ଜେପିସି)କୁ ପଠାଇବାକୁ ଦାବି କରିଥିଲେ। ସମ୍ବିଧାନ ସଂଶୋଧନ ଓ ବିରୋଧୀଙ୍କ ଦାବି ପାଇଁ ଦୁଇ ତୃତୀୟାଂଶ ସଂଖ୍ୟାଗରିଷ୍ଠତା ହାସଲ କରିବାର ଆହ୍ୱାନ ସାମ୍ନାରେ କେନ୍ଦ୍ର ଏହି ଦୁଇଟି ବିଲ୍କୁ ଜେପିସିକୁ ପଠାଇବାକୁ ରାଜି ହୋଇଥିଲା।
କେନ୍ଦ୍ର ଗୃହମନ୍ତ୍ରୀ ଅମିତ ଶାହ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଯେତେବେଳେ ଏହି ବିଲ୍ କ୍ୟାବିନେଟରେ ଆଲୋଚନା ପାଇଁ ଆସିଥିଲା ସେତେବେଳେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦୀ ଏହାକୁ ଜେପିସିକୁ ପଠାଇବା କଥା କହିଥିଲେ। ଏବେ ସମ୍ବିଧାନର ୧୨୯ତମ ସଂଶୋଧନ ଏବଂ କେନ୍ଦ୍ରଶାସିତ ଅଞ୍ଚଳ ଆଇନ ସଂଶୋଧନ ବିଲ୍ ଉଭୟ ବିଲ୍କୁ ଜେପିସିକୁ ପଠାଯିବ।
ସଂସଦର ଚଳିତ ଅଧିବେଶନ ଡିସେମ୍ବର ୨୦ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଚାଲିବ। ଏଭଳି ସ୍ଥିତିରେ ସଂସଦର ଏହି ଅଧିବେଶନରେ ବିଲ୍ ପାରିତ ହେବ ନାହିଁ। ଯୁଗ୍ମ ସଂସଦୀୟ କମିଟିର ଅନୁମୋଦନ ପରେ ଯଦି ବିନା ପରିବର୍ତ୍ତନରେ ସଂସଦରେ ଏହି ବିଲ୍ ପାରିତ ହୁଏ, ତେବେ ଏହା କେବେ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହେବ?
କେମିତି ଗଠନ ହେବ ଜେପିସି?
ଜେପିସିରେ ଲୋକସଭାର ୨୧ ଜଣ ଓ ରାଜ୍ୟସଭାର ୧୦ ଜଣ ସଦସ୍ୟ ରହିବେ। ସଂସଦରେ ଦଳର ଶକ୍ତି ଅନୁଯାୟୀ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଦଳର ସଦସ୍ୟ ସଂଖ୍ୟା ସ୍ଥିର କରାଯିବ। ଏଭଳି ସ୍ଥିତିରେ ସବୁଠାରୁ ବଡ଼ ଦଳ ହୋଇଥିବାରୁ ସର୍ବାଧିକ ସଦସ୍ୟ ଓ ସଭାପତି ବିଜେପିରୁ ହୋଇପାରନ୍ତି।
ଜେପିସି କ’ଣ କରିବ?
ଗୋଟିଏ ଦେଶ-ଗୋଟିଏ ନିର୍ବାଚନ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ୮ ପୃଷ୍ଠାର ଏହି ବିଲରେ ଜେପିସିକୁ ଅନେକ ହୋମୱାର୍କ କରିବାକୁ ପଡ଼ିବ। ସମ୍ବିଧାନର ତିନିଟି ଧାରାରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରି ଏକ ନୂତନ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଯୋଡ଼ିବାକୁ ପ୍ରସ୍ତାବ ଦିଆଯାଇଛି। ବାସ୍ତବରେ ଧାରା ୮୨ରେ ଏକ ନୂଆ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଯୋଡ଼ି ରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କୁ ନିଯୁକ୍ତି ତାରିଖ ସ୍ଥିର କରିବାକୁ କୁହାଯାଇଛି। ଧାରା ୮୨ ଜନଗଣନା ପରେ ସୀମା ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ବ୍ୟବସ୍ଥା ମଧ୍ୟ ରହିଛି।
ଜେପିସି କେବେ ଏହାର ରିପୋର୍ଟ ଦାଖଲ କରିବ?
ସମ୍ବିଧାନର ୧୨୯ତମ ସଂଶୋଧନ ଏବଂ କେନ୍ଦ୍ରଶାସିତ ଅଞ୍ଚଳ ଆଇନ ସଂଶୋଧନ ବିଲ୍ ଚୂଡ଼ାନ୍ତ କରିବାକୁ ପ୍ରାୟ ୨୦୨୫ ସମୟ ଲାଗିପାରେ। ଯଦି ଏପରି ହୁଏ ତେବେ ୨୦୨୬ରେ ଏହି ଦୁଇଟି ବିଲ୍ ଗୃହକୁ ଫେରିବ।
ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ସଂଖ୍ୟାଗରିଷ୍ଠତା ହାସଲ କରି ବିଲ୍ ପାରିତ ହେଲେ ୨୦୨୯ ପାଇଁ ପ୍ରସ୍ତୁତି ପାଇଁ ନିର୍ବାଚନ କମିସନଙ୍କ ପାଖରେ ଆଉମାତ୍ର ଦୁଇବର୍ଷ ବାକି ରହିବ। ଗୋଟିଏ ଦେଶ-ଗୋଟିଏ ନିର୍ବାଚନ ଅଧୀନରେ ସମସ୍ତ ରାଜ୍ୟ ଓ ସମଗ୍ର ଦେଶରେ ଏକକାଳୀନ ନିର୍ବାଚନ କରିବା ପାଇଁ ଏହା ଯଥେଷ୍ଟ ସମୟ ନୁହେଁ।
କୌଣସି ସମୟସୀମା ଅଛି କି?
ନା, ଏହା କେବେ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହେବ ସେ ନେଇ ବିଲରେ କୌଣସି ଉଲ୍ଲେଖ ନାହିଁ। ଏହାକୁ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରିବାର ଅଧିକାର କେନ୍ଦ୍ର ସରକାର ବଜାୟ ରଖିଛନ୍ତି। ରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କ ବିଜ୍ଞପ୍ତିର ସମୟ ମଧ୍ୟ ସ୍ପଷ୍ଟ ହୋଇନାହିଁ।
ବିଲ୍ ପାରିତ ହେବା ପରେ କ’ଣ ହେବ?
ଏହା ହେଉଛି ସବୁଠାରୁ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରଶ୍ନ ଯେ ୨୦୨୯ ନିର୍ବାଚନ ପରେ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଲୋକସଭାର ପ୍ରଥମ ଅଧିବେଶନର ତାରିଖ ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ କରି ବିଜ୍ଞପ୍ତି ଜାରି କରିବେ। ନିର୍ବାଚନ ହେବ ଏବଂ ତା’ପରେ ୨୦୩୪ରେ ୫ ବର୍ଷିଆ ଲୋକସଭାର ପୂର୍ଣ୍ଣ କାର୍ଯ୍ୟକାଳ ଶେଷ ହେବ।
ଏହାଦ୍ୱାରା ସମସ୍ତ ବିଧାନସଭାର କାର୍ଯ୍ୟକାଳ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯିବ, ତା’ହେଲେ ହିଁ ଏକାସାଙ୍ଗରେ ନିର୍ବାଚନ ହୋଇପାରିବ।
ପ୍ରସ୍ତୁତି ପାଇଁ କେତେ ସମୟ ଦରକାର?
ଯଦି ଆମେ ବର୍ତ୍ତମାନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପ୍ରକ୍ରିୟାକୁ ଦେଖୁ, ତେବେ ମୌଳିକ ଆବଶ୍ୟକତା ଦୃଷ୍ଟିରୁ ୨୦୩୪ର ସମୟସୀମା ମେଳ ଖାଉଛି। ଗୋଟିଏ ଦେଶ ଗୋଟିଏ ନିର୍ବାଚନ ପାଇଁ ନିର୍ବାଚନ ଆୟୋଗଙ୍କୁ ଅତି କମରେ ୪୬ ଲକ୍ଷ ଇଭିଏମର ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଛି।
ବର୍ତ୍ତମାନ ନିର୍ବାଚନ କମିଶନଙ୍କ ପାଖରେ ମାତ୍ର ୨୫ ଲକ୍ଷ ମେସିନ୍ ରହିଛି। ମେସିନ୍ଗୁଡ଼ିକର ଅବଧି ୧୫ ବର୍ଷ। ଏଭଳି ପରିସ୍ଥିତିରେ ୧୦ ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ୧୫ ଲକ୍ଷ ମେସିନର ଲାଇଫ୍ ଶେଷ ହେବ। ମେସିନ୍ର ବ୍ୟବସ୍ଥା କରିବା ପାଇଁ ୧୦ ବର୍ଷ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସମୟ ଲାଗିପାରେ।
ଏକ ଦେଶ ଏକ ନିର୍ବାଚନ: ବିଜେପି ୨/୩ ସଂଖ୍ୟାଗରିଷ୍ଠତା ନ ଥିବାରୁ ବିଜେଡି ଏହି ବିଲ୍କୁ ସମର୍ଥନ କରିବ କି?
